KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BỆNH LANG BEN BẰNG BÔI KEM KETOCONAZOLE 2% KẾT HỢP VỚI GEL ADAPALENE 0.1% TẠI BỆNH VIỆN DA LIỄU NGHỆ AN

Abstract

Lang ben là một bệnh nhiễm nấm nông trên da thường gặp. Bệnh còn được gọi là bệnh nấm màu do có biểu hiện trên da bằng những dát tổn thương màu trắng, màu hồng hoặc nâu, bong vảy mỏng, mịn, tập trung chủ yếu ở vùng lưng, ngực1. Lang ben gặp ở mọi lứa tuổi nhưng cao nhất là tuổi thanh thiếu niên đến trung niên do ở giai đoạn này, tuyến bã tăng cường hoạt động. Bệnh giảm dần ở lứa tuổi 50-60 khi tuyến bã giảm hoạt động1,2. Bệnh chủ yếu gây nên do một loại nấm men có tên là Malassezia (M. spp) sống trên da. Gần đây một số nghiên cứu cho thấy chủng M.globosa gặp trong bệnh lang ben nhiều nhất3, M. furfur là chủng hay gặp tiếp theo, ngoài ra còn có các chủng gây bệnh khác M. sympodialis, M. sloffiae và M. restricta 4,5 Loại nấm này có thể tìm thấy trên nền da bình thường, sống cộng sinh và được biết tới với tên khác là Pityrosporum ovale hoặc Pityrosporum orbiculare 2,6 một loại nấm ưa mỡ cư trú tự nhiên trên bề mặt. Malassezia còn có thể gây bệnh viêm nang lông, viêm da dầu5. Điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển là khí hậu nóng, ẩm, vì thế bệnh lang ben thường phổ biến ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, vào mùa hè và mùa thu7. Một số yếu tố khác như trẻ suy yếu, người bị bệnh lao, bệnh tiểu đường, bệnh Cushing, suy giảm miễn dịch, điều trị kháng sinh lâu ngày, người có rối loạn thần kinh giao cảm làm tăng tiết mồ hôi, người có những thay đổi về thành phần hoá học của mồ hôi, tăng tiết bã nhờn8... cũng là những điều kiện thuận lợi để nấm Malassezia phát triển Bệnh lang ben không ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe nhưng thường gây cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, nhất là vào mùa hè, khi ra mồ hôi nhiều. Một số trường hợp bệnh dai dẳng, hay tái phát và có những vết loang lổ tăng hoặc giảm sắc tố trên da có thể ảnh hưởng tới thẩm mỹ và tâm lý của người bệnh. Điều trị lang ben thường dùng thuốc đặc hiệu là chống nấm tại chỗ và toàn thân. Nhưng bệnh thường hay tái phát nên việc dùng đi dùng lại một loại thuốc kháng nấm dễ có nguy cơ xuất hiện chủng nấm kháng thuốc9 và gây khó khăn trong việc điều trị. Do đó việc phối hợp một loại thuốc bôi không đặc hiệu nhưng có hiệu quả trong điều trị nấm nông, kết hợp với thuốc kháng nấm đặc hiệu vừa dễ sử dụng vừa hạn chế bệnh tái phát, hạn chế xuất hiện chủng nấm kháng thuốc là rất cần thiết. Từ trước đến nay, điều trị lang ben thường được dùng thuốc chống nấm tại chỗ như bôi ketoconazole cream (kem ketoconazole 2%) mỗi ngày trong 2 tuần. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên thế giới gần đây cho thấy Adapalene gel (gel adapalene 0.1%) là một dẫn xuất của tretinoin, thuốc đặc hiệu trong việc trị mụn trứng cá 10 khi kết hợp với kem Ketoconazole 2% để điều trị bệnh lang ben lại cho hiệu quả cao. Năm 2012 Tian-Weishi a xiao và cộng sự nghiên cứu đánh giá hiệu quả điều trị của kem ketoconazol 2% và gel Adapalene 0.1% trong bệnh lang ben cho thấy bôi gel Adapalene 0.1% cho hiệu quả tương đương với bôi kem ketoconazole 2% 11. Năm 2018 Mohamed Amer và cộng sự thấy rằng khi kết hợp giữa bôi kem ketoconazole 2% và gel Adapalene 0.1% mang lại hiệu quả cao trong điều trị lang ben12. Tuy nhiên, ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào đánh giá hiệu quả điều trị bệnh lang ben bằng kết hợp bôi hai loại thuốc trên