Tình trạng dinh dưỡng nồng độ canxi huyết thanh của người bệnh ung thư tuyến giáp sau phẫu thuật tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội năm 2021

Abstract

Nghiên cứu mô tả cắt ngang tiến hành trên 91 người bệnh ung thư tuyến giáp tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội năm 2021 nhằm 2 mục tiêu: mô tả tình trạng dinh dưỡng, thói quen ăn uống và tình trạng hạ canxi huyết thanh của người bệnh ung thư tuyến giáp sau phẫu thuât tại bệnh viện đại học y hà nội; và phân tích một số yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng và tình trạng hạ canxi huyết thanh của người bệnh ung thư tuyến giáp sau phẫu thuật. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Không phải suy dinh dưỡng mà thừa cân, béo phì và tăng cân mới là vấn đề dinh dưỡng cần quan tâm ở người bệnh UTTG. Cụ thể, tỷ lệ suy dinh dưỡng ở người bệnh UTTG chỉ chiếm 6,6% theo BMI; trong khi đó tỷ lệ thừa cân béo phì là 28,6%; có 28,6% tăng cân trong 1 tháng trước và 33% tăng cân trong 6 tháng trước. - Về thói quen ăn uống: người bệnh UTTG thường xuyên tiêu thụ một số nhóm thực phẩm không có lợi cho tuyến giáp đã được nghiên cứu như: thịt đỏ (với 67% thường xuyên tiêu thụ); thực phẩm chiên rán (60,5%); thực phẩm qua chế biến (26,7%); nhóm thực phẩm giàu goitrogens như rau họ cải (80,2%); đậu tương và các chế phẩm (39,5%). Ngược lại, người bệnh UTTG có thói quen tiêu thụ ít các nhóm thực phẩm có lợi và được khuyến cáo sử dụng như: cá và hải sản (15,1% sử dụng thường xuyên); hạt và quả hạch (3,5% sử dụng thường xuyên); ngũ cốc nguyên hạt (3,5% sử dụng thường xuyên); rau củ giàu beta caroten (9,3% sử dụng thường xuyên). Mặc dù phần lớn người bệnh đã sử dụng muối bổ sung iod trong chế biến món ăn (95,4%) nhưng phần lớn lại cho muối ngay từ đầu hoặc khi đang nấu – làm giảm hàm lượng iod trong thực phẩm. Có 27,5% hạ canxi huyết thanh sau phẫu thuật. Trong đó, 47,6% ở nhóm phẫu thuật toàn bộ tuyến giáp và 10,2% ở nhóm phẫu thuật 1 thùy tuyến giáp. Nồng độ canxi huyết thanh sau phẫu thuật thấp hơn trước phẫu thuật có ý nghĩa thống kê với p<0,05 (trung bình là 2,14 ± 0,12 mmol/l so với 2,31 ± 0,08 mmol/l). Một số yếu tố liên quan tới tình trạng hạ canxi huyết thanh sau phẫu thuật bao gồm: có di căn hạch (OR = 2,6; p<0,05); phẫu thuật toàn bộ tuyến giáp (OR = 8,0; 95%CI: 2,4 – 27,2; p<0,01); bổ sung Vitamin D trước phẫu thuật (6,7% hạ canxi huyết thanh so với 31,6%; p=0,04); giảm PTH (1,7 ± 1,3 pmol/L ở nhóm hạ canxi so với 2,6 ± 0,9 pmol/L ở nhóm không hạ; p=0,0006); giảm 25(OH)D3 (19,1 ± 3,1 ng/ml so với 24,6 ± 12,5 ng/ml; p=0,04); nồng độ albumin (39,5 ± 6,9 g/l so với 40,0 ± 2,4 g/l; p=0,03). Nghiên cứu cho thấy, có mối tương quan trung bình giữa nồng độ 25(OH)D3 và nồng độ canxi huyết thanh sau phẫu thuật với r = 0,46, p<0,05. Ngược lại, nhóm phẫu thuật cắt 1 thùy tuyến giáp không có mối tương quan có ý nghĩa thống kê giữa hai chỉ số này với p>0,05. Nồng độ PTH sau phẫu thuật có mối tương quan trung bình với nồng độ canxi huyết thanh sau phẫu thuật với hệ số tương quan là r = 0,38; p = 0,0002.