ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ ĐIỆN SINH LÝ THẦN KINH TRONG TỔN THƯƠNG THẦN KINH QUAY DO CHẤN THƯƠNG

Abstract

Chấn thương thần kinh ngoại biên chi trên là một nhóm bệnh hay gặp có nguyên nhân chủ yếu do tai nạn giao thông, thể thao hoặc tai nạn sinh hoạt, hoặc do mâu thuẫn xã hội gây ra, thường để lại di chứng thần kinh đáng kể như về mặt vận động liệt hoàn toàn đám rối thần kinh cánh tay hay liệt các dây thần kinh ngoại biên chi trên, rối loạn cảm giác và suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh 1 . Các triệu chứng gợi ý chấn thương hoặc chèn ép thần kinh ngoại biên bao gồm liệt vận động, rối loạn cảm giác, mất phản xạ, rối loạn thần kinh thực vật trong vùng chi phối của dây, đám rối thần kinh. Trong chấn thương thần kinh ngoại biên tỷ lệ gặp khá cao chấn thương thần kinh quay, gây liệt thần kinh là một tàn tật nghiêm trọng về chức năng của bàn tay, ảnh hưởng lớn tới sinh hoạt, lao động hàng ngày của người bệnh 2 . Cơ chế của tổn thương thần kinh quay gồm sự kéo căng, cắt đứt hoặc dập nát, chèn ép vào dây thần kinh theo cơ chế trực tiếp hoặc gián tiếp 3 . Điện sinh lý thần kinh cơ có vai trò quan trọng, giống như cánh tay nối dài của bác sĩ lâm sàng, giúp đánh giá chính xác định khu và mức độ lan rộng của tổn thương, phân loại theo mức độ nặng dựa trên tổn thương về mặt sinh lý bệnh học (neupraxia, aoxonotmesis, neurotmesis)4,5 qua đó đánh giá khả năng hồi phục, hỗ trợ chỉ định can thiệp ngoại khoa (ghép thần kinh ngoại biên trong phẫu thuật bắc cầu 2 đầu tổn thương, chuyển vạt thần kinh cơ hoặc phẫu thuật chỉnh hình tái tạo chức năng), đồng thời thăm khám điện sinh lý lâm sàng lặp lại rất quan trọng cho việc theo dõi hiệu quả của các phương pháp điều trị 6 . Nghiên cứu toàn diện về đặc điểm lâm sàng, điện sinh lý thần kinh cơ cũng như thiết lập mối liên quan giữa định khu tổn thương, mức độ nặng của tổn thương, tiến triển theo thời gian với khả năng hồi phục của người bệnh sẽ 2 giúp cho việc chẩn đoán sớm, tiên lượng và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho người bệnh theo từng giai đoạn tổn thương. Ở Việt Nam, các dữ liệu nghiên cứu về tổn thương thần kinh ngoại biên do chấn thương nói chung và thần kinh quay nói riêng còn rất hạn chế, bệnh viện Việt Đức là trung tâm ngoại khoa với số lượng bệnh nhân hàng đầu cũng như nguồn bệnh nhân đến từ khắp các khu vực miền Bắc – miền Trung là địa điểm cho phép thực hiện nghiên cứu với đối tượng nghiên cứu có tính chất đại diện cao. Xuất phát từ những ý trên chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Đặc điểm lâm sàng và điện sinh lý thần kinh trong tổn thương thần kinh quay do chấn thương” tại bệnh viện Việt Đức từ năm 2019 tới 2020 nhằm 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng ở bệnh nhân tổn thương thần kinh quay do chấn thương. 2. Mô tả đặc điểm điện sinh lý ở bệnh nhân tổn thương thần kinh quay do chấn thương