ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH CỘNG HƯỞNG TỪ VÀ GIẢI PHẪU BỆNH CỦA U TỦY CỔ

Abstract

U tuỷ sống (spinal cord tumor) hay còn được gọi với thuật ngữ u trong ống sống (spinal tumor) là khối u ít gặp của hệ thần kinh trung ương (chiếm 15 % trường hợp) [1], [2]. Tỷ lệ mắc bệnh mắc bệnh trong quần thể chung là 0.74-2.5/ 100000 người, hay gặp hơn ở nam giới, trong độ tuổi trung niên (40 tới 60 tuổi) [3-6]. Trong đó u vùng tủy cổ chiếm (15 – 25%) [7]. Có thể gặp dạng u nguyên phát hay thứ phát nhưng phần lớn là lành tính và gây chèn ép cấu trúc tủy sống nhiều hơn là xâm lấn [8]. Biểu hiện lâm sàng của u trong ống sống phụ thuộc vào: vị trí, tương quan giải phẫu với cấu trúc xúc quanh, mức độ xâm lấn, bản chất của khối u. Trong nhiều trường hợp, khối u tiến triển thầm lặng trong nhiều năm để đạt đến kích thước đủ lớn để gây ra triệu chứng lâm sàng đặc trưng như: Hội chứng chèn ép rễ thần kinh, chèn ép tuỷ, hội chứng cắt ngang nửa tuỷ, hội chứng rỗng tuỷ. Bên cạnh các triệu chứng của u tuỷ sống nói chung, u vùng tuỷ cổ còn có các đặc điểm riêng biệt liên quan tới vị trí giải phẫu vùng này như: hội chứng tiểu não, liệt thần kinh sọ thấp, tăng áp lực nội sọ, liệt thần kinh hoành [9-11]. Việc hỏi bệnh và thăm khám thần kinh cẩn thận là rất quan trọng để phát hiện sớm, lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp cũng như theo dõi diễn biến bệnh. Do các biểu hiện lâm sàng không đặc hiệu, tiến triển có xu hướng thầm lặng, bệnh thường chỉ được phát hiện ở giai đoạn muộn. Các phương tiện chẩn đoán hình ảnh đặc biệt cộng hưởng từ là phương pháp cận lâm sàng không xâm lấn ưu việt nhất giúp phát hiện khối u, đánh giá vị trí trí, kích thước cũng như sơ bộ đánh giá bản chất tổn thương [12]. Mặc dù vậy, các chẩn đoán phân biệt luôn phải nghĩ đến trong thực hành lâm sàng có thể kể đến như: bệnh lý mạch máu tuỷ, bệnh lý mất myelin của tuỷ sống (viêm tuỷ 2 thị thần kinh, xơ cứng rải rác), viêm tủy cắt ngang. Trong các trường hợp khó, giải phẫu bệnh là tiêu chuẩn vàng để có thể xác định nguồn gốc chính xác của tổn thương. Do vị trí giải phẫu thường gây tàn tật nặng nề cho người bệnh cũng như giảm nặng chất lượng cuộc sống, người mắc bệnh phần nhiều còn trong độ tuổi lao động, biểu hiện lâm sàng không đặc hiệu, các chẩn đoán phân biệt phong phú, dữ liệu từ các đề tài nghiên cứu đối chiếu đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học và giải phẫu bệnh còn hạn chế ở trong và ngoài nước [13]. Chúng tôi thực hiện đề tài: “Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh cộng hưởng từ và giải phẫu bệnh của u tủy cổ” nhằm 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cộng hưởng từ và giải phẫu bệnh của u tủy cổ. 2. Đánh giá mối liên quan giữa đặc điểm lâm sàng, cộng hưởng từ và giải phẫu bệnh trong u tủy cổ.