Thực trạng trầm cảm và yếu tố liên quan ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới tại Hà Nội

Abstract

Rối loạn trầm cảm là một vấn đề sức khỏe quan trọng trong cộng đồng. Trầm cảm là một rối loạn phổ biến gây suy giảm chức năng đáng kể của người bệnh và làm gia tăng gánh nặng kinh tế cho xã hội. Trên thế giới ước tính có khoảng trên 264 triệu người mắc trầm cảm tương đương với 3,4% dân số toàn cầu trong khi đó ở Việt Nam tỷ lệ này là 2,45%. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, trầm cảm là nguyên nhân hàng đầu gây ra khuyết tật trên toàn thế giới và là nguyên nhân chính gây ra gánh nặng bệnh tật toàn cầu. Các tổ chức quốc tế ước tính ở khu vực Đông Nam Á có khoảng 3% đến 5% nam giới trong độ tuổi 15 – 49 thường xuyên quan hệ tình dục đồng giới và khoảng 15% đã từng có trải nghiệm quan hệ tình dục đồng giới ít nhất một lần trong đời. Nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) là quần thể chịu nhiều tác động của các rối loạn tâm thần, bao gồm trầm cảm và lo âu. Trầm cảm được coi là vấn đề y tế ưu tiên ở những người nam quan hệ tình dục đồng giới với nam. Các nghiên cứu đã cho thấy rằng, tỷ lệ trầm cảm ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới cao hơn so với những người nam dị tính. Trầm cảm, cũng như các vấn đề tâm thần khác được cho thấy là làm tăng nguy cơ lạm dụng rượu và ma túy ở những người đồng tính nam, quan hệ tình dục qua đường hậu môn không được bảo vệ, và tình trạng nhiễm HIV. Xét về các nguyên nhân tiềm ẩn của trầm cảm ở nhóm nam đồng tính, các vấn đề về mối quan hệ, sự chấp nhận đồng tính của bản thân, các trải nghiệm sự kì thị về đồng tính, phân biệt đối xử và xa lánh cộng đồng đã được báo cáo là những vấn đề cơ bản. Mặc dù những người đồng tính nam tự báo cáo rằng họ đánh giá sức khỏe tâm thần là một trong những mối quan tâm sức khỏe hàng đầu của họ, trầm cảm hay các rối loạn tâm thần khác trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới vẫn chưa được quan tâm đúng mức, vì đây là một quần thể ẩn, khó tiếp cận trong các hoạt động nghiên cứu và can thiệp về sức khỏe. Khi họ có những vấn đề sức khỏe tâm thần như trầm cảm và sử dụng các dịch vụ đánh giá và điều trị sức khỏe tâm thần, các bác sĩ lâm sàng thường không được chuẩn bị trước để đáp ứng các nhu cầu riêng của họ. Những vấn đề sức khỏe tâm thần không được can thiệp có thể dẫn tới các hậu quả tiêu cực như tự sát hay lạm dụng chất như một cách thức đối phó. Các nghiên cứu ở Việt Nam hiện tại về trầm cảm ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới còn rất hạn chế, và tỷ lệ trầm cảm trong nhóm này được báo cáo không đồng nhất. Do đó, việc hiểu biết về thực trạng trầm cảm trong nhóm quần thể này góp phần giúp các bác sĩ lâm sàng, cũng những nhà hoạch định chính sách có những chiến lược phù hợp nhằm đáp ứng nhu cầu về sức khỏe tâm thần trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới. Việc hiểu biết về những yếu tố liên quan đặc biệt trong nhóm quần thể này có thể giúp đưa ra các chiến lược dự phòng và hỗ trợ có hiệu quả. Trên cơ sở đó chúng tôi thực hiện nghiên cứu “Thực trạng trầm cảm và yếu tố liên quan ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới tại Hà Nội” với hai mục tiêu: 1. Mô tả thực trạng trầm cảm ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới. 2. Phân tích yếu tố liên quan đến trầm cảm ở nhóm người bệnh trên.