Nghiên cứu kết quả kiểm soát glucose máu và một số yếu tố liên quan ở trẻ đái tháo đường sơ sinh

Abstract

Đái tháo đường sơ sinh (ĐTĐSS) là một bệnh hiếm gặp, đặc trưng bởi tình trạng tăng glucose máu không kiểm soát được khởi phát trong năm đầu đời nhưng hầu hết xuất hiện trước 6 tháng tuổi. Theo các nghiên cứu ở châu Âu, ước tính tỷ lệ mắc ĐTĐSS từ 1/90000 - 160000 ca sinh sống, chiếm khoảng 0,2% các trường hợp đái tháo đường (ĐTĐ) ở trẻ em. Cũng như các thể ĐTĐ khác, mục tiêu điều trị ĐTĐSS là phải kiểm soát, duy trì nồng độ glucose máu ở mức tối ưu, nhưng vẫn phải đảm bảo sự phát triển của trẻ. Kiểm soát glucose máu (KSGM) tốt giúp giảm nguy cơ các biến chứng, đặc biệt là hạ glucose máu và nhiễm toan xê tôn hay các biến chứng mạn tính khác do hậu quả của ĐTĐ gây ra. Tuy nhiên với đặc thù tuổi nhỏ, trẻ bú mẹ hoặc ăn liên tục, xét nghiệm glucose máu thường không phản ánh được hết tình trạng KSGM của bệnh nhân. Đồng thời, trẻ nhỏ thường nhạy cảm với insulin nên rất dễ hạ glucose máu sau khi tiêm insulin tác dụng nhanh. Trong khi đó, để xác định được liều insulin phù hợp với trẻ là không dễ dàng, lớp mỡ dưới da của trẻ lại mỏng. Không những vậy, việc chăm sóc, điều trị và theo dõi bệnh nhân ĐTĐSS cũng phụ thuộc rất lớn vào người chăm sóc trẻ. Do đó, việc KSGM ở những bệnh nhân này gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, trẻ mắc bệnh ĐTĐ và gia đình phải đối mặt với một bệnh mạn tính cần phải dùng thuốc lâu dài thậm chí suốt đời, đặc biệt ở những bệnh nhân mắc ĐTĐSS vĩnh viễn, đòi hỏi phải tuân thủ chế độ điều trị chặt chẽ cùng với sự ảnh hưởng về tâm lý đối với cả cha mẹ và bệnh nhân. Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới việc KSGM cho trẻ mắc ĐTĐSS. Hơn nữa, KSGM máu kém có liên quan đến việc tăng chi phí chăm sóc y tế cho bệnh nhân ĐTĐ. Mặc dù việc chẩn đoán, điều trị và KSGM ở trẻ ĐTĐSS đã có nhiều thành tựu và những bước tiến mới nhưng cho đến nay vẫn còn gặp nhiều thách thức, khó khăn. Theo một nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi Trung ương năm 2017, có tới 69,6% bệnh nhân ĐTĐSS vĩnh viễn được điều trị với insulin và 12,5% bệnh nhân điều trị bằng sulfonylurea chưa đạt được mức KSGM tốt. Khoa Nội tiết – Chuyển hóa – Di truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương là một trung tâm lớn nhất Việt Nam trong lĩnh vực các bệnh nội tiết, chuyển hóa, di truyền Nhi khoa hiện đang quản lý hơn 70 trường hợp trẻ được chẩn đoán ĐTĐSS từ năm 2000. Xuất phát từ những thực tế trên, đồng thời để góp phần tăng cường hơn nữa hiệu quả trong công tác điều trị ĐTĐSS và hạn chế các biến chứng của bệnh. Chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu kết quả kiểm soát glucose máu và một số yếu tố liên quan ở trẻ đái tháo đường sơ sinh” với các mục tiêu sau: 1. Nhận xét kết quả kiểm soát glucose máu ở trẻ đái tháo đường sơ sinh tại Bệnh viện Nhi Trung ương. 2. Nhận xét một số yếu tố liên quan đến kiểm soát glucose máu ở trẻ đái tháo đường sơ sinh.