Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị u sọ hầu dạng nang bằng tiêm Bleomycin

Abstract

U sọ hầu 1 được định nghĩa bởi Tổ chức y tế thế giới (WHO) là một loại u biểu mô vảy lành tính ít gặp, xếp loại độ I (WHO grade I), phát triển chậm, nằm phần lớn ở vùng hố yên và trên yên, quanh tuyến yên và cuống tuyến yên2,3. U sọ hầu dạng nang là loại thể phổ biến nhất của u sọ hầu, khối u gồm phần rắn và cấu trúc nang chứa dịch lỏng. U sọ hầu là loại u hiếm gặp, thấy ở cả trẻ em và người trưởng thành, chiếm 3-4% u nội sọ. Tỷ lệ mới mắc được phát hiện 0,5-2 ca / 1 triệu dân/ năm, tỷ lệ gặp ở hai giới tương đương nhau 4. U sọ hầu có nguồn gốc từ ống sọ hầu (hay bọc Rathke), cấu trúc thường bao gồm phần đặc, có các mảnh canxi và nang dịch nhày chứa tinh thể cholesterol. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng, xét nghiệm nội tiết và hình ảnh phim chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ sọ não. Phương pháp điều trị chủ yếu u sọ hầu vẫn là phẫu thuật, có thể kết hợp các phương pháp hỗ trợ khác như xạ trị, hoá trị với điều trị nội tiết. Nhưng khối u thường dính chặt và xâm lấn vào các cấu trúc quan trọng như tuyến yên lành, cuống tuyến yên và các cấu trúc quan trọng xung quanh, đặc biệt với u sọ hầu dạng nang là dịch trong nang liên tục được sinh ra khiến cho nang tăng kích thước và chèn ép vào các cấu trúc xung quanh nên việc cắt bỏ hết khối u là điều rất khó khăn5,6. Chính sự không lấy được triệt để u là nguyên nhân của sự tái phát u. Nhất là với thể nang thì thời gian tái phát nhanh nhất có thể chỉ 1 vài tháng sau mổ. Trên thế giới việc hạn chế sự tái phát của nang u sọ hầu được nghiên cứu từ lâu. Trong đó có phương pháp điều trị bằng tiêm bleomycin vào nang đã được áp dụng trên thực tế lâm sàng tuy nhiên kết quả điều trị còn có nhiều bàn cãi. Nguyên tắc của phương pháp này là làm dính thành nang qua đó làm giảm bề mặt tiết dịch và tiêu diệt tế bào tiết dịch qua đó giúp kéo dài thời gian tái phát của nang. Tại Việt Nam, phẫu thuật u sọ hầu đã được thực hiện từ lâu và chủ yếu tại một số trung tâm lớn, thường qua đường mổ sọ, nội soi, vi phẫu. Vì vậy cũng như các phẫu thuật viên trên thế giới chúng tôi cũng gặp khó khăn trong điều trị u sọ hầu dạng nang tái phát