ÁP DỤNG MÔ HÌNH QFRACTURE ĐÁNH GIÁ NGUY CƠ GÃY XƯƠNG

Abstract

Loãng xương là một bệnh phổ biến được đặc trưng bởi khối lượng xương thấp với sự phát vỡ vi cấu trúc của xương, dẫn tới tăng nguy cơ gãy xương, đặc biệt là cổ xương đùi, cột sống, cổ tay, xương chậu 1 . Ước tình có khoảng 9 triệu trường hợp gãy xương do loãng xương trên toàn thế giới vào năm 2000, trong đó 1,6 triệu là cổ xương đùi, 1,7 triệu là ở cẳng tay, 1,4 triệu là gãy xương cột sống lâm sàng 2 . Gãy cổ xương đùi và cột sống có liên quan đến làm tăng tỷ lệ tử vong từ 10-20% 1,3. Gãy xương có thể dẫn đến thay đổi mô hình bệnh tật (giảm khả năng vận động, trầm cảm, sống phụ thuộc, đau mạn tính), làm tiêu tốn chi phí điều trị và là gánh nặng cho gia đình và xã hội 4,5 . Theo Tổ chức loãng xương quốc tế (IOF – International Osteoporosis Foundation) trên thế giới cứ 1 trong 3 phụ nữ và 1 trong 5 nam giới từ 50 tuổi trở lên có nguy cơ bị gãy xương. Trên thực tế, gãy xương do loãng xương được ước tính xảy ra cứ sau mỗi 3 giây 6 . Vì vậy việc điều trị loãng xương nhằm tránh biến chứng gãy xương đã được triển khai trên phạm vi toàn cầu trên cơ sở chẩn đoán dựa trên số đo mật độ xương (MĐX). Tuy nhiên nhiều nhà nghiên cứu chỉ ra rằng gãy xương không chỉ xảy ra trên bệnh nhân bị loãng xương mà còn xảy ra ở người có mật độ xương bình thường: 74% nam, 55% ở nữ. Và có nhiều yếu tố không phải MĐX góp phần gây ra nguy cơ gãy xương 7–11 . Việc tầm soát các yếu tố nguy cơ của mỗi cá thể bệnh nhân và điều trị dựa trên số đo mật độ xương kèm theo các yếu tố nguy cơ đã được khuyến cáo tại nhiều quốc gia. Vì vậy, các nhà nghiên cứu đã đề xuất mô hình tiên lượng gãy xương và mô hình FRAX của WHO đã được nghiên cứu và áp dụng tại nhiều quốc gia. Gần đây mô hình QFracture đã được phát triển bởi 2 các bác sĩ và các nhà nghiên cứu ở Anh với việc sử dụng nhiều yếu tố của nguy cơ gãy xương kết hợp với nhau để ước tính nguy cơ gãy xương của mỗi cá thể mà không cần phải đo mật độ xương. Ở Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu về việc áp dụng các mô hình dự đoán xác suất gãy xương xong chưa có kiểm chứng. Đặc biệt, còn ít nghiên cứu đánh giá hiệu quả của mô hình QFracture trong dự đoán nguy cơ gãy xương, nhất là các bệnh nhân có nhiều yếu tố liên quan kết hợp. Do vậy, đề tài: “Áp dụng mô hình QFracture đánh giá nguy cơ gãy xương” được thực hiện với hai mục tiêu: 1. Khảo sát nguy cơ gãy xương theo mô hình QFracture ở bệnh nhân trên 40 tuổi đến khám tại Bệnh viện Bạch Mai. 2. So sánh khả năng dự báo nguy cơ gãy xương của mô hình QFracture với mô hình FRAX có đo mật độ xương.