KIỂU HÌNH KHÒ KHÈ THƯỜNG GẶP Ở TRẺ EM DƯỚI 5 TUỔI TẠI QUẢNG NINH

Abstract

Khò khè là triệu chứng thường gặp ở trẻ nhỏ. Nghiên cứu của Mar-tinez và cộng sự trên 1246 trẻ cho thấy 65-70% trẻ dưới 3 tuổi và 50% trẻ dưới 6 tuổi có ít nhất một đợt khò khè1. Theo GINA 2009, có khoảng 25% trẻ em có ít nhất một đợt khò khè trước 1 tuổi, 35% trẻ có ít nhất một đợt khò khè trước 3 tuổi và 50% trẻ có ít nhất một đợt khò khè trước 6 tuổi 2. Tại Việt Nam, nghiên cứu của Nguyễn Thị Hà trên 102 trẻ khò khè tái diễn và dai dẳng cho thấy 74,5% trẻ khởi phát khò khè trước 1 tuổi 3. Theo nghiên cứu của Hoàng Thị Thanh Mai trên 101 trẻ khò khè cho thấy có 66% trẻ khởi phát khò khè trước 1 tuổi 4. Khò khè ít khi biểu hiện đơn độc mà thường kết hợp với các triệu chứng hô hấp khác như ho, tức ngực, thở nhanh và/hoặc khó thở… tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra khò khè. Nhiều bố mẹ hoặc thầy thuốc khi thấy trẻ khò khè thường nghĩ rằng đó là triệu chứng của hen phế quản (HPQ). Thực tế, HPQ là tình trạng gây ra khò khè tái đi tái lại hoặc khò khè dai dẳng phổ biến nhất nhưng có rất nhiều bệnh lý khác gây ra khò khè ngoài HPQ. Khò khè có nhiều kiểu hình với tuổi khởi phát và diễn biến khác nhau. Một số trẻ khò khè khởi phát sớm có giảm chức năng đường thở sau sinh nhưng không làm tăng nguy cơ mắc HPQ (khò khè thoáng qua), trong khi những trẻ khác xuất hiện khò khè dai dẳng trong thời thơ ấu và có các đợt cấp tái phát làm tăng nguy cơ tiến triển thành HPQ 5. Mặc dù khò khè là triệu chứng thường gặp ở trẻ nhỏ, hay gây lo lắng cho gia đình bệnh nhân và thầy thuốc nhưng cách tiếp cận với trẻ có biểu hiện khò khè là một thách thức đối với các thầy thuốc lâm sàng, đặc biệt là các thầy thuốc nhi khoa từ việc chẩn đoán tới điều trị và tiên lượng. Hơn nữa, một số thăm dò nhằm tìm hiểu nguyên nhân gây khò khè khó thực hiện ở trẻ em như đo chức năng hô hấp, đo pH thực quản.... Các kiểu hình khò khè khác nhau ở trẻ em thường gây ra bởi các nhóm nguyên nhân khác nhau. Tiếp cận chẩn đoán kiểu hình khò khè sẽ giúp các thầy thuốc định hướng nguyên nhân gây bệnh cũng như đề xuất các xét nghiệm giúp chẩn đoán phù hợp. Tại Việt Nam, các nghiên cứu về kiểu hình khò khè trên đối tượng ở trẻ em còn chưa nhiều, chủ yếu được thực hiện tại các bệnh viện lớn. Tỉnh Quảng Ninh là một tỉnh có ngành than khoáng sản phát triển mạnh nhất trong cả nước. Khoa Nhi Bệnh viện Bãi Cháy và Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh là những cơ sở y tế tiếp nhận ban đầu và điều trị các bệnh lý hô hấp mắc phải tại cộng đồng tại tỉnh Quảng Ninh. Khò khè là một trong các lý do thường gặp khiến gia đình lo lắng đưa trẻ đến khám cũng như nhập viện điều trị. Hiện nay, chưa có một nghiên cứu nào đánh giá về mô hình khò khè ở trẻ em cũng như các nguyên nhân gây khò khè tại tỉnh Quảng Ninh. Bản thân tôi là một bác sỹ Lâm sàng Nhi khoa công tác tại Bệnh viện Bãi Cháy, khi tiếp cận với một trẻ khò khè đôi lúc cũng gặp rất nhiều khó khăn để xác định kiểu hình khò khè và nguyên nhân gây khò khè , đưa tới hướng xử trí và phòng bệnh phù hợp .Nhằm giúp các thầy thuốc Nhi Khoa có cái nhìn tổng thể hơn về kiểu hình và nguyên nhân gây khò khè ở những bệnh nhi trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh , chúng tôi tiến hành đề tài "Kiểu hình khò khè thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi tại Quảng Ninh" với hai mục tiêu: 1. Nhận xét một số kiểu hình khò khè thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi điều trị tại tỉnh Quảng Ninh. 2. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của một số nguyên nhân gây khò khè thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi tại tỉnh Quảng Ninh.