MÔ TẢ HÌNH THÁI XOANG BƯỚM TRÊN PHIM CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH Ở NGƯỜI VIỆT NAM TRƯỞNG THÀNH

Abstract

Xoang bướm nằm trong thân xương bướm dẫn lưu vào ngách bướm sàng, là xoang nằm sâu nhất trong số các xoang cạnh mũi. Kích thước của xoang bướm thay đổi tùy thuộc vào mức độ phát triển của nó. Xoang bướm có thể chiếm 1 phần nhưng cũng có thể chiếm gần hết xương bướm. Có nhiều thành phần bao bọc xung quanh xoang bướm: màng não, tuyến yên, dây thần kinh thị giác, giao thoa thị giác, xoang hang, động mạch cảnh trong và các dây thần kinh sọ não III, IV, V1, V2, VI, hạch bướm khẩu cái, động mạch bướm khẩu cái, ống chân bướm. Những thành phần này có thể bị tổn thương trong bệnh lý viêm xoang bướm. 1,2,3,4 Trước đây việc chẩn đoán viêm xoang bướm chủ yếu dựa vào khai thác triệu chứng lâm sàng, soi mũi sau và các phim X-quang thông thường tư thế Hirtz, sọ nghiêng. Theo Stephen D.Silberstein5, khoảng 26% các trường hợp viêm xoang bướm không thể chẩn đoán được bằng các phim điện quang thông thường. Ngày nay, sự ra đời của kỹ thuật nội soi đã giúp cho chúng ta đánh giá một cách chi tiết vùng ngách bướm sàng và lỗ thông xoang bướm, thêm vào đó phim chụp CLVT cho phép khảo sát chi tiết những tổn thương trong lòng xoang, các thành xương và các thành phần liên quan. Xoang bướm có hình dạng, kích thước rất thay đổi giữa các cá thể dẫn đến liên quan với các cơ quan quan trọng khác cũng vì thế mà khác nhau dẫn đến những khó khăn trong chẩn đoán và điều trị bệnh lý mũi xoang và phẫu thuật qua xoang bướm điều trị các khối u vùng nền sọ. Điều này khiến việc xác định các mốc giải phẫu của xoang bướm cũng như liên quan với các cấu trúc lân cận của xoang trở nên quan trọng nhằm giúp các phẫu thuật viên có bản đồ giải phẫu trước mổ từ đó lựa chọn đường mổ thích hợp, hạn chế tối đa các biến chứng trong và sau mổ.

Cùng với quá trình phát triển như vũ bão của khoa học kỹ thuật hiện đại y học cũng phát triển không ngừng, nhiều phương tiện hiện đại hỗ trợ cho việc khám, chẩn đoán và điều trị ra đời và được cải tiến trong đó có chụp CLVT. Với sự phát triển của khoa học công nghệ chúng ta đã có những lát cắt mỏng hơn trước đây, cùng với kỹ thuật số hóa giúp ta đánh giá được các hình ảnh rõ nét hơn nhất là các hình ảnh các xoang ở sâu trong nền sọ.Trước đây các lát cắt thưa hơn nay lát cắt dày hơn và có thể dựng hình lên không gian ba chiều giúp các bác sĩ lâm sàng trong việc khám , chẩn đoán và đặc biệt là phẫu thuật can thiệp vào các xoang ở sâu như xoang bướm và vùng nền sọ. Tại Việt Nam hiện nay phương pháp mổ nội soi mũi xoang đã được ứng dụng rất nhiều trong phẫu thuật các bệnh lý liên quan đến mũi xoang trong đó có phẫu thuật u tuyến yên qua đường nội soi mũi xoang. Để hỗ trợ cho phương pháp này giải phẫu cắt lớp đóng góp vai trò rất quan trọng trong việc giúp các nhà phẫu thuật tìm thấy những con đường tốt nhất, ưu việt nhất để tiếp cận cấu trúc cần phẫu thuật đồng thời hạn chế tối đa những biến chứng, tai biến có thể xảy ra trong phẫu thuật do đó chúng tôi tiến hành đề tài: “Mô tả hình thái xoang bướm trên phim chụp cắt lớp vi tính ở người Việt Nam trưởng thành”nhằm mục tiêu sau: Mô tả hình thái xoang bướm trên phim chụp CLVT và bước đầu đánh giá biến đổi giải phẫu xoang bướm ở người Việt Nam trưởng thành.