NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH VÀ KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU NÚT THÔNG ĐỘNG TĨNH MẠCH CỬA Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ BIỂU MÔ TẾ BÀO GAN

Abstract

Theo thống kê năm 2018 của Cơ quan nghiên cứu quốc tế về ung thư (IARC), ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG) đứng hàng thứ sáu về Tỷ lệ mắc và đứng thứ 3 về Tỷ lệ tử vong. Có khoảng 841.000 ca mắc mới và 781.000 ca tử vong trong năm 2018 1. Ung thư gan giai đoạn tiến triển thường có xu hướng xâm lấn các mạch máu trong gan, đặc biệt ở thân chung hoặc các nhánh của tĩnh mạch cửa, gây ra tình trạng huyết khối tĩnh mạch cửa do u, đây là yếu tố phổ biến dẫn tới shunt động tĩnh mạch cửa ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan 2,3. Tỷ lệ xuất hiện shunt động tĩnh mạch cửa ở bệnh nhân HCC trong các nghiên cứu trước đây là 28.8-63.6%4. Sự xuất hiện của shunt động tĩnh mạch cửa có thể gây hoặc làm nặng thêm tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa, bệnh não gan, cũng như đẩy nhanh quá trình xâm lấn và di căn tế bào ung thư 5. Bên cạnh đó shunt động tĩnh mạch cửa thường gây phức tạp và ảnh hưởng nghiêm trọng tới hiệu quả cũng như sự an toàn của điều trị ung thư biểu mô tế bào gan. Bởi thế, việc phát hiện, nhận định, đánh giá mức độ của shunt động tĩnh mạch cửa là hết sức quan trọng, có ý nghĩa trong việc tiên lượng và đưa ra hướng điều trị tiếp theo của bệnh nhân. Tiêu chuẩn vàng để xác định shunt động tĩnh mạch cửa là thực hiện với chụp mạch số hóa xóa nền (DSA)5, tuy nhiên phương pháp này thường được sử dụng nhiều hơn trong điều trị, bệnh nhân phải nhận một liều tia X và thuốc cản quang tương đối lớn. Trong khi với sự ra đời và ứng dụng của CLVT, chũng ta vừa có thể chẩn đoán phát hiện khối u, vừa có thể xác định luồng thông động tĩnh mạch cửa mà bệnh nhân chỉ phải chịu liều tia X và thuốc cản quang ít hơn. Các máy chụp CLVT ngày nay với tính ưu việt trong chẩn đoán các bệnh mạch máu và tái tạo dựng ảnh hệ thống động mạch, trong đó có bệnh lý u gan và các luồng shunt trong gan. Trung tâm điện quang chẩn đoán và can thiệp Bạch Mai là cơ sở đầu ngành của cả nước trong lĩnh vực điện quang can thiệp, có đầy đủ trang thiết bị, vật tư để thực hiện các phương pháp chẩn đoán và điều trị ung thư biểu mô tế bào gan với số lượng BN tiếp nhận điều trị tương đối nhiều, trong số đó không ít BN có shunt động tĩnh mạch cửa. Trên thế giới đã có một số nghiên cứu báo cáo về đặc điểm hình ảnh MSCT cũng như hiệu quả nút tắc đối với shunt động tĩnh mạch cửa, tuy nhiên tại Việt Nam hiện nay chưa có một báo cáo chính thức nào về vấn đề này. Do đó chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả đặc điểm hình ảnh MSCT của ung thư biểu mô tế bào gan có thông động tĩnh mạch cửa. 2. Đánh giá hiệu quả bước đầu trong điều trị nút luồng thông động tĩnh mạch cửa ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan.