Đánh giá đặc điểm canxi hóa động mạch vành trên chụp động mạch vành xâm lấn đối chiếu với cắt lớp vi tính đa dãy

Abstract

Bệnh tim thiếu máu cục bộ và đột quỵ là những nguyên nhân tử vong lớn nhất thế giới, gây ra cái chết cho khoảng 15 triệu người năm 2015. Tại Việt Nam, bệnh động mạch vành cũng có xu hướng gia tăng nhanh chóng, làm thay đổi nhiều trong mô hình bệnh tim mạch. Tỷ lệ mắc mới và tỷ lệ từ vong do bệnh mạch vành gia tăng nhanh chóng đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tuổi thọ, chất lượng cuộc sống cũng như chi phí chăm sóc, điều trị [1], [2]. Rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tổn thương xơ vữa mạch vành cũng như dự báo biên cố tim mạch đã được đề cập, trong đó có canxi hóa động mạch vành. Canxi hóa gắn liền với quá trình xơ vữa động mạch, hầu như chỉ xuất hiện ở động mạch bị xơ vữa và không có ở động mạch vành bình thường [3]. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh canxi hóa động mạch vành có tương quan chặt chẽ với mức độ xơ vữa và biến cố tim mạch trong tương lai [4], [5]. Can thiệp động mạch vành qua đường ống thông vẫn đang là phương pháp điều trị quan trọng trong vấn đề tái thông động mạch vành, giúp giảm tỷ lệ tử vong và cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân bị bệnh động mạch vành. Một trong những trường hợp khó khăn trong can thiệp chính là tổn thương canxi hóa. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra canxi hóa động mạch vành không chỉ là là yếu tố nguy cơ dự báo biến cố tim mạch quan trọng và độc lập, mà đó còn là một yếu tố gây khó khăn cho quá trình can thiệp động mạch vành, làm tăng tỷ lệ thất bại và biến cố trong quá trình làm thủ thuật [6]. Để can thiệp tổn thương canxi hóa, phẫu thuật viên có thể phải sử dụng thêm các kỹ thuật đặc biệt như kẹp dây dẫn, dùng bóng áp lực cao nong nhiều lần, hay phải có chiến lược khoan phá mảng xơ vữa canxi hóa [6], [7]. Việc có chiến lược cụ thể để can thiệp tổn thương can xi hóa dựa rất nhiều vào vấn đề đánh giá chính xác tổn thương canxi hóa động mạch vành [8]. Để đánh giá mức độ canxi hóa động mạch vành, chụp cắt lớp vi tính đa dãy được cho là biện pháp đánh giá khách quan, không xâm lấn có giá trị cao nhờ thang điểm định lượng. Nhưng quyết định chiến lược can thiệp vẫn dựa chủ yếu vào đánh giá qua chụp động mạch vành xâm lấn [7]. Do đó, việc đánh giá đúng mức giá trị của chụp mạch vành xâm lấn trong phát hiện canxi hóa động mạch vành là rất quan trọng. Tuy nhiên, tại Việt Nam, chúng tôi chỉ tìm được một số nghiên cứu đánh giá về canxi hóa động mạch vành và đa phần là các nghiên cứu trên chụp cắt lớp vi tính đa dãy