ĐÁNH GIÁ GIÁ TRỊ NỒNG ĐỘ P2PSA HUYẾT THANH VÀ CHỈ SỐ PHI TRONGUNG THƯ BIỂU MÔ TUYẾN TIỀN LIỆT

Abstract

Ung thư tuyến tiền liệt (UTTTL) là một bệnh lý ác tính hay gặp ở nam giới trên 50 tuổi, có tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao. Đây đang là một bệnh lý được nhiều nhà khoa học trong nước cũng như trên toàn thế giới rất quan tâm. Bệnh thường tiến triển thầm lặng, không có triệu chứng ở giai đoạn sớm, vì thế hầu hết người bệnh không được phát hiện bệnh ở giai đoạn này. Khi được phát hiện sớm, ở giai đoạn khối u vẫn khu trú trong tuyến thì việc điều trị bằng phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến có kết quả rất tốt. Ở một số nước, chương trình sàng lọc phát hiện sớm UTTTL đã được đặt ra. WHO và Hiệp hội ung thư Hoa kỳ khuyến cáo, hàng năm nên khám lâm sàng, thăm trực tràng kết hợp với xác định nồng độ PSA cho nam giới trên 50 tuổi để phát hiện sớm UTTTL. Các phương pháp chẩn đoán không có phương pháp nào có độ nhạy và độ đặc hiệu 100%. PSA được xem là kháng nguyên đặc hiệu TTL, được tổng hợp cả ở tế bào biểu mô TTL và UTTTL, đây là kháng nguyên đặc hiệu kinh điển được sử dụng để chẩn đoán sớm cũng như tiên lượng và theo dõi điều trị bệnh UTTTL cho đến nay, tuy nhiên độ nhạy và độ đặc hiệu còn chưa cao. Với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của khoa học y học đặc biệt trong lĩnh vực Hóa sinh-Miễn dịch người ta mong muốn tìm kiếm thêm những kháng nguyên đặc hiệu TTL có độ nhạy và độ đặc hiệu hơn nữa để giúp cho việc chẩn đoán sớm cũng như tiên lượng và theo dõi điều trị bệnh UTTTL được hiệu quả hơn. Hiện nay, người ta đã tìm ra kháng nguyên P2PSA là một dạng tiền thân của PSA, có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn PSA với UTTTL. Trên thế giới đã có một số nghiên cứu công bố về hiệu quả lâm sàng và tính hữu dụng của P2PSA và chỉ số PHI trong phát hiện và chẩn đoán UTTTL. Tuy nhiên, ở Việt Nam P2PSA mới được bắt đầu đưa vào ứng dụng và chưa có nghiên cứu nào được thực hiện. Do đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá giá trị nồng độ P2PSA huyết thanh và chỉ số PHI trong ung thư biểu mô tuyến tiền liệt” với hai mục tiêu: 1) Xác định nồng độ P2PSA huyết thanh và chỉ số PHI ở bệnh nhân UTTTL và bệnh nhân PĐLTTTL. 2) Tìm hiểu mối liên quan của P2PSA và PHI với một số yếu tố lâm sàng và cận lâm sàng khác ở bệnh nhân UTTTL.