NGHIÊN CỨU VAI TRÒ CỦA ÁP LỰC RIÊNG PHẦN KHÍ CO2 CUỐI THÌ THỞ RA (PetCO2) TRONG HỒI SỨC SAU PHẪU THUẬT THẦN KINH TẠI BỆNH VIỆN NHI TRUNG ƯƠNG

Abstract

Trong các đơn vị hồi sức - cấp cứu hầu hết là những bệnh nhân nặng đe dọa chức năng sống, cần phải theo dõi sát và liên tục. Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật người ta có xu hướng nghiên cứu các thiết bị có thể theo dõi liên tục mà không phải can thiệp xâm nhập trên bệnh nhân. Một trong những thiết bị đó là máy đo áp lực riêng phần khí CO2 cuối thì thở ra (PetCO2) được hiển thị dưới dạng sóng (capnography). Phương pháp đo PetCO2 không gây chảy máu, ít tốn kém, sử dụng đơn giản, cho kết quả ngay, theo dõi liên tục PetCO2 và trực tiếp theo dõi tỷ số thông khí/tưới máu (VA /Q) mà từ trước tới nay chưa có thiết bị nào đáp ứng được [1]. Người ta còn dựa vào theo dõi PetCO2 để điều chỉnh thông số máy thở nhằm cải thiện tình trạng toan hô hấp ở những bệnh nhân đang thông khí nhân tạo xâm nhập [1-4]. Đánh giá vị trí ống nội khí quản, đánh giá hiệu quả trong hồi sức tim phổi,… Thông thường PetCO2 nhỏ hơn PaCO2 từ 1- 5 mmHg. Giá trị bình thường của PetCO2 khoảng 38 mmHg [5]. Tuy nhiên hiệu số giữa PaCO2 và PetCO2 phản ánh thông khí khoảng chết và P(a-et)CO2 tương quan chặt chẽ với tỷ số thông khí tưới máu VA/Q. Theo J.B.Das và cộng sự (1984) nghiên cứu thấy có mối tương quan tuyến tính giữa PaCO2 và PetCO2 với r = 0,98 và phương trình là y = 0,96x + 4,43 [6]. Do đó PetCO2 có thể dùng để theo dõi không xâm nhập thay cho chỉ số PaCO2 xâm nhập trên bệnh nhân hồi sức. Theo dõi PetCO2 rất có ý nghĩa trong điều trị tăng áp lực nội sọ trong hồi sức bệnh nhân mắc các bệnh lý não cấp. Theo một số nghiên cứu cho thấy: khi huyết áp bình thường, thì áp lực riêng phần cacbon dioxit trong máu động mạch (PaCO2) và lưu lượng máu não có mối quan hệ tuyến tính với nhau. Khi PaCO2 bằng 80mmHg, thì lưu lượng máu não gần gấp đôi, khi PaCO2 bằng 20mmHg, thì lưu lượng máu não giảm xuống còn một nửa, đây là mức tối thiểu nhất của lưu lượng máu não, đồng thời là mức co mạch tối đa của động mạch [7],[8]. Sự đáp ứng của mạch máu não đối với CO2 có thể được áp dụng trong việc điều trị bệnh nhân tăng áp lực nội sọ. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương (BVNTW) hàng năm có 200 - 300 bệnh nhân được phẫu thuật thần kinh, hơn nửa trong số đó cần phải hồi sức tích cực. Việc theo dõi PetCO2 và PaCO2 liên tục rất quan trọng trong điều trị bệnh nhân. Vì những lí do trên đây chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu vai trò của áp lực riêng phần khí CO2 cuối thì thở ra (PetCO2) trong hồi sức sau phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Nhi Trung ương”. Với hai mục tiêu sau: 1. Khảo sát chỉ số áp lực riêng phần khí CO2 cuối thì thở ra (PetCO2) trong hồi sức sau phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Nhi Trung ương. 2. Nhận xét mối tương quan giữa áp lực riêng phần khí CO2 cuối thì thở ra (PetCO2) và áp lực riêng phần khí CO2 máu động mạch (PaCO2) trong hồi sức sau phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Nhi Trung ương.