NGHIÊN CỨU GIÁ TRỊ CỦA THANG ĐIỂM MINI-COG TRONG TẦM SOÁT SA SÚT TRÍ TUỆ TẠI BỆNH VIỆN LÃO KHOA TRUNG ƯƠNG

Abstract

Trong vài chục năm qua dân số Việt Nam đã có những biến động mạnh mẽ về qui mô và cơ cấu tuổi. Tỷ lệ người cao tuổi Việt Nam tăng lên nhanh chóng. Dự báo dân số của Tổng cục thống kê năm 2010 (GSO, 2010) cho thấy tỷ lệ dân số từ 60 tuổi trở lên ở Việt Nam sẽ chạm ngưỡng 10% tổng dân số vào 2017, tức là dân số Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn già hóa từ 2017. Sự già hóa dân số sẽ làm thay đổi mô hình bệnh tật ở Việt Nam, đặc biệt là các bệnh lý người già như các bệnh mãn tính và thoái hóa ngày càng tăng. Trong đó sa sút trí tuệ thực sự ngày càng trở thành một vấn đề quan trọng hàng đầu xét về mặt sức khỏe cộng đồng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người cao tuổi cũng như gia đình họ và là một trong những gánh nặng sức khỏe toàn cầu. Tính đến 2015 số người bị sa sút trí tuệ trên toàn thế giới ước tính 46,8 triệu người [1]. Ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương ước tính số người bị sa sút trí tuệ là 23 triệu vào 2015 [2]. Còn ở Việt Nam tỷ lệ sa sút trí tuệ ở người cao tuổi tại một số địa phương là từ 5% đến 8% [3], [4], [5], [6] Sa sút trí tuệ đặc trưng bởi suy giảm chức năng nhận thức và sự suy giảm này đủ nặng để gây ảnh hưởng đến hoạt động chức năng hàng ngày. Diễn biến của sa sút trí tuệ kéo dài nhiều năm, qua nhiều giai đoạn từ nhẹ đến nặng và cuối cùng tử vong do hậu quả các bệnh lý khác chủ yếu do nhiễm trùng [7],[8]. Sa sút trí tuệ được điều trị và quản lý từ giai đoạn sớm có hiệu quả tốt hơn, giúp cải thiện chức năng nhận thức, cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân [7]. Do đó nhu cầu đặt ra là chẩn đoán sớm sa sút trí tuệ trong đó các trắc nghiệm đánh giá nhận thức trên lâm sàng đóng một vai trò quan trọng trong tầm soát sa sút trí tuệ [9]. Có nhiều bộ trắc nghiệm đánh giá nhận thức đã và đang sử dụng trên thế giới và cho thấy những giá trị nhất định trong chẩn đoán sàng lọc sa sút trí tuệ. Một trong các số đó là thang điểm Mini-Cog. Đây là thang điểm do tác giả Soo Borson, đại học Washington Hoa Kỳ mô tả năm 2001[10]. Thang điểm Mini-Cog có giá trị cao, được thực hiện khá nhanh, dễ thực hiện và đã được nghiên cứu đánh giá nhiều nơi trên thế giới cho thấy hiệu quả sàng lọc phát hiện sa sút trí tuệ, đặc biệt là sa sút trí tuệ giai đoạn sớm. Tại Việt Nam ngoài một nghiên cứu bước đầu với cỡ mẫu nhỏ và không có nhóm chứng của tác giả Trần Công Thắng và cộng sự (2007) về vai trò của thang điểm Mini-Cog trong phát hiện SSTT ở những người có than phiền về trí nhớ, chúng tôi chưa có nghiên cứu hệ thống nào về giá trị của thang điểm Mini-Cog trong sàng lọc SSTT cũng như sự thuận tiện áp dụng của trắc nghiệm này trong việc chẩn đoán sàng lọc SSTT ở Việt Nam. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: "Nghiên cứu giá trị của thang điểm Mini-Cog trong tầm soát sa sút trí tuệ tại Bệnh viện Lão Khoa Trung Ương" với 2 mục tiêu: 1. Đánh giá độ nhạy, độ đặc hiệu của thang điểm Mini-Cog trong chẩn đoán sàng lọc sa sút trí tuệ tại Bệnh viện Lão Khoa Trung Ương. 2. So sánh giá trị của thang điểm Mini-Cog với trắc nghiệm đánh giá trạng thái tâm trí thu nhỏ MMSE trong sàng lọc sa sút trí tuệ ở các bệnh nhân nghiên cứu.