Đặc điểm lâm sàng rối loạn sự thích ứng với phản ứng trầm cảm và lo âu hỗn hợp ở bệnh nhân ung thư vú

Abstract

Bệnh ung thư nói chung ngày càng có xu hướng gia tăng trong những thập niên gần đây. Ung thư vú nói riêng là bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ nhiều nước trên thế giới. Ở Mỹ ước tính năm 2011 có khoảng 230.480 trường hợp mới mắc và 39.520 phụ nữ chết vì ung thư vú [1]. Theo Viện Robert Koch thống kê năm 2004 ở Đức ung thư vú là bệnh ung thư phổ biến nhất với 57.000 trường hợp mới mắc hàng năm [2]. Tại Việt Nam theo thống kê giai đoạn 2011-2015 tỷ lệ mắc ung thư vú ở các tỉnh phía Bắc là 27,3 /100.000 dân đứng đầu trong các ung thư ở nữ, ở phía Nam tỷ lệ này là 19,7 /100.000 dân đứng thứ hai sau ung thư cổ tử cung [3]. Ung thư vú thường gặp ở nữ với tỷ lệ ngày càng tăng và ngày càng trẻ hóa [4]. Đối mặt với chẩn đoán bệnh ung thư vú người bệnh sẽ phải trải qua nhiều căng thẳng và biến động tình cảm, giai đoạn này được gọi là giai đoạn thích ứng. Nhiều bệnh nhân trải qua giai đoạn này với khủng khoảng tâm lý nghiêm trọng và có thể có bệnh lý tâm thần, cảm giác không có khả năng ứng phó, không có kế hoạch cho tương lai phía trước, không thể tiếp tục tình hình hiện tại, những hành vi bạo lực chống đối xã hội. Theo Kissane DW và cộng sự năm 1998 nghiên cứu trên 303 bệnh nhân chẩn đoán ung thư vú đã có 45% bệnh nhân có biểu hiện rối loạn tâm thần, 42% bệnh nhân bị trầm cảm hoặc lo âu hoặc cả hai [5]. Trong ung thư vú ngoài việc đối mặt với chẩn đoán ung thư bệnh nhân còn phải trải qua một số yếu tố được coi như tác nhân gây stress khác như: chi phí điều trị cao, phương pháp điều trị có nhiều tác dụng không mong muốn (thay đổi hình thể, rụng tóc…), kinh tế gặp khó khăn, thay đổi các mối quan hệ trong gia đình, công việc…. bệnh nhân dường như khó chấp nhận được hoàn cảnh từ đó gây ra những rối loạn về cảm xúc và hành vi, làm trầm trọng thêm tình trạng của bệnh ung thư, làm giảm hiệu quả điều trị và làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. 2 Trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về trầm cảm, lo âu ở bệnh nhân ung thư vú. Tuy nhiên trầm cảm và lo âu ở giai đoạn thích ứng với bệnh nhân ung thư vú vẫn còn nhiều mối liên quan chưa được làm rõ, vì vậy việc nhận biết, chẩn đoán và điều trị với những rối loạn này cho những bệnh nhân ung thư vú còn chưa được quan tâm nhiều. Rối loạn sự thích ứng với phản ứng trầm cảm và lo âu hỗn hợp trên bệnh nhân ung thư vú ở nước ta hiện nay chưa thấy có công trình nào nghiên cứu. Việc tìm hiểu rối loạn này trên bệnh nhân ung thư vú và các yếu tố liên quan giúp cho việc nhận biết, chẩn đoán, điều trị và tiên lượng người bệnh được tốt hơn, làm giảm chi phí điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống