NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG THANG ĐIỂM MAYO TRONG PHÂN LOẠI VIÊM LOÉT ĐẠI TRỰC TRÀNG CHẢY MÁU

Abstract

Viêm loét đại trực tràng chảy máu là bệnh lý viêm mạn tính, hay tái phát, có tính chất tự miễn, gây loét và chảy máu đại trực tràng, gây tổn thương lan tỏa lớp niêm mạc và dưới niêm mạc, vị trí chủ yếu ở trực tràng và giảm dần cho đến đại tràng phải.[1] Đây là bệnh lý có xu hướng ngày càng tăng trên lâm sàng. Ở Mỹ, viêm loét đại trực tràng chảy máu ảnh hưởng đến khoảng 500.000 người, với tỷ lệ mắc mới 8-12/100.000 dân mỗi năm. Hàng năm hơn 30.000 trường hợp viêm loét đại trực tràng chảy máu phải nhập viện, mất hơn 1.000.000 ngày làm việc mỗi năm, chi phí y tế giành cho viêm loét đại trực tràng chảy máu vượt quá 4 tỷ USD/năm.[2-3] Tại châu Á, tỷ lệ mắc bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu có xu hướng tăng nhanh. Năm 1981-1990 ở Trung Quốc có 2506 trường hợp, sau 10 năm (1991-2000) số lượng người mắc đã là 7512 trường hợp (gấp 3 lần). Ở Nhật Bản, tỷ lệ mắc mới năm 1975 là 5,5/100.000 dân thì đến năm 2001 tỷ lệ này là 57,1/100.000 dân (gấp 10 lần). Tại Việt Nam, những thập kỷ 70-80 của thế kỷ 20, bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu là một bệnh ít gặp. Tuy nhiên đến năm 2007, theo nghiên cứu của Vũ Văn Khiên và Khúc Đình Minh, viêm loét đại trực tràng chảy máu chiếm khoảng 1,7% trong số các bệnh nhân được soi đại tràng.[4-6] Đã có rất nhiều các thang điểm được đưa ra để đánh giá mức độ hoạt động của bệnh viêm loét đại tràng chảy máu và đánh giá đáp ứng của bệnh với điều trị như thang điểm Baron, thang điểm Rachmilewitz Endoscopic, thang điểm Sutherland, thang điểm Matts, thang điểm Truelove-Witts, thang điểm Mayo [7]….. Trong đó thang điểm Truelove-Witts và thang điểm Mayo là 2 thang điểm thường được các bác sĩ lâm sàng sử dụng. Thang điểm Truelove-Witts là thang điểm sử dụng các chỉ số lâm sàng và xét nghiệm để đánh giá mức độ bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu. Thang điểm Mayo là thang điểm có sự kết hợp giữa đánh giá lâm sàng và trên hình ảnh nội soi. Thang điểm này lần đầu tiên được đề xuất bởi Schroeder và cộng sự vào năm 1987 trong 1 thử nghiệm lâm sàng về thuốc 5-ASA ở Mỹ, và đã được sử dụng trong những năm tiếp theo. [8] Thang điểm Mayo đã được sử dụng phổ biến tại nhiều nước trên thế giới, tuy nhiên ở Việt Nam thang điểm Mayo còn khá mới mẻ. Nhận thấy sự cần thiết của việc đánh giá mức độ hoạt động cũng như đánh giá đáp điều trị của bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu cũng như những ưu điểm của thang điểm Mayo