Luận văn bác sĩ nội trú: "Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị nhiễm khuẩn Staphylococcus aureus ở trẻ sơ sinh"

Abstract

Staphylococcus aureus (S. aureus) là một vi khuẩn gram dương gây nhiễm khuẩn sinh mủ phổ biến, có vai trò quan trọng trong nhiễm khuẩn mắc phải ở cộng đồng cũng như nhiễm khuẩn bệnh viện. Nhiễm khuẩn do S. aureus ở trẻ sơ sinh rất đa dạng với biểu hiện bệnh lý ở nhiều cơ quan khác nhau và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Tình trạng bệnh đặc biệt nặng hơn ở trẻ sơ sinh, khi mà hệ thống miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, làm tăng tính nhạy cảm với các tác nhân nhiễm khuẩn. Trong đó nhiễm khuẩn do S. aureus là bệnh lý khá thường gặp với diễn biến nhanh, xu hướng nặng và có nhiều biến chứng nguy hiểm để lại hậu quả nặng nề. Đặc biệt phải kể đến là tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm độc và suy hô hấp nặng trong bệnh cảnh viêm phổi hoại tử hay áp xe phổi. Bên cạnh các vi khuẩn như Group B Streptococcus, E. coli, S. coagulase negative, S. aureus là một trong các căn nguyên nhiễm khuẩn sơ sinh thường gặp chiếm tỷ lệ khoảng 19% với mức độ tử vong tương đối cao lên tới 10,2%. Bệnh cảnh lâm sàng của nhiễm khuẩn do S. aureus thường đa dạng, xu hướng gây tổn thương đa cơ quan, đôi khi lại có một tỷ lệ không nhỏ khó xác định được ổ nhiễm khuẩn tiên phát. Điều này đặt ra nhiều khó khăn trong tiếp cận chẩn đoán sơ bộ và định hướng phù hợp cho điều trị kháng sinh ban đầu. Mặt khác ngày càng gia tăng tỷ lệ S. aureus kháng methicillin trong cộng đồng và có xu hướng lan rộng trên toàn thế giới. Các chủng S. aureus kháng vancomycin còn hiếm gặp nhưng cũng đã được các báo cáo ghi nhận. Tình trạng kháng kháng sinh của S. aureus luôn là thách thức đối với các nhà lâm sàng trong quá trình điều trị, đặc biệt trên đối tượng trẻ sơ sinh. Vancomycin là kháng sinh được khuyến cáo sử dụng trong điều trị nhiễm khuẩn do S. aureus kháng methicillin. Liệu pháp kháng sinh thay thế trong trường hợp dị ứng, kháng với vancomycin hoặc điều trị thất bại với vancomycin được khuyến cáo là linezolid – kháng sinh thế hệ đầu tiên thuộc họ oxazolidinone. Linezolid đã được chứng minh về tính an toàn và hiệu quả lâm sàng trong điều trị các nhiễm khuẩn do S. aureus kháng methicillin, tuy nhiên còn ít nghiên cứu đánh giá tác dụng của linezolid trong điều trị viêm phổi do S. aureus kháng methicillin ở trẻ em, đặc biệt trên đối tượng trẻ sơ sinh. Điều trị viêm phổi do S. aureus ở trẻ sơ sinh không những bao gồm liệu pháp kháng sinh thích hợp, kiểm soát các ổ nhiễm khuẩn bằng các can thiệp ngoại khoa khi có biến chứng, mà còn thông qua việc xác định mối liên quan giữa các yếu tố nguy cơ với mức độ nặng và tỷ lệ tử vong của bệnh, từ đó có thể hỗ trợ theo dõi và quản lý bệnh nhân tốt hơn. Trong thời gian qua có khá nhiều trường hợp nhiễm khuẩn do S. aureus tại Trung tâm Sơ sinh - Bệnh viện Nhi Trung ương, đặc biệt là những trường hợp viêm phổi với mức độ bệnh nặng, diễn biến nhanh, nhưng biểu hiện lâm sàng ban đầu khi nhập viện rất đa dạng và không đặc hiệu. Điều này dẫn tới công tác chẩn đoán và điểu trị còn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, các nghiên cứu ở Việt Nam về tình trạng nhiễm khuẩn S. aureus còn tương đối hạn chế trên đối tượng trẻ sơ sinh. Vì những lí do trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị nhiễm khuẩn Staphylococcus aureus ở trẻ sơ sinh” với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của nhiễm khuẩn do Staphylococcus aureus ở trẻ sơ sinh tại Trung tâm Sơ sinh - Bệnh viện Nhi Trung ương. 2. Nhận xét kết quả điều trị của tình trạng viêm phổi do Staphylococcus aureus ở trẻ sơ sinh.