ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH MỘT SỐ BIẾN THỂ GIẢI PHẪU THƯỜNG GẶP DỰA TRÊN ĐÁNH GIÁ “C.L.O.S.E” Ở BỆNH NHÂN VIÊM MŨI XOANG MẠN TÍNH

Abstract

ĐẶT VẤN ĐỀ Viêm mũi xoang mạn tính là bệnh khá thường gặp. Tại Mỹ, theo thống kê năm 2007, có khoảng 12,5% người trưởng thành tương đương khoảng hơn 30 triệu người bị ảnh hưởng bởi viêm xoang cấp và mạn1. Tại Việt Nam, theo một số nghiên cứu đã công bố, tỷ lệ mắc viêm xoang mạn là 3-4% và chủ yếu ở độ tuổi lao động từ 16-50 chiếm gần 87%2. Phẫu thuật nội soi mũi xoang được ra đời vào năm 1980 và được liên tục cải tiến phát triển trong suốt nhiều năm, ngày càng được sử dụng nhiều do ít xâm lấn và an toàn, tuy nhiên vẫn có thể xảy ra một số biến chứng như: tổn thương động mạch, thần kinh thị giác, tụ máu hốc mắt, rò dịch não tuỷ, tổn thương ống lệ mũi3…một số ít có thể nghiêm trọng, đe dọa tính mạng hoặc thậm chí tử vong4,5. Chụp cắt lớp vi tính đa dãy (Multislice Computer Tomography – MSCT) hiện là phương pháp được lựa chọn để đánh giá các xoang cạnh mũi và các cấu trúc lân cận, đặc biệt là các biến thể giải phẫu, cho phép xác định chính xác với mức độ chi tiết cao, qua đó đóng vai trò như bản đồ trước và trong phẫu thuật nội soi mũi xoang6. “C.L.O.S.E” là tập hợp các từ viết tắt chữ cái đầu của các cấu trúc quan trọng cần lưu ý đánh giá trong một kết quả đọc CLVT mũi xoang ở bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật nội soi chức năng xoang: trong đó, C: cribriform plate (tấm sàng); L: Lamina Papyracea (lá xương giấy); O: Onodi cell (tế bào Onodi); S: Sphenoid sinus (xoang bướm); E: (anterior) Ethmoidal artery (động mạch sàng trước)6,7. Theo các nghiên cứu của các tác giả như Kantarci, Nouraei, Tomovic S, Comer BT, Mikami….bỏ sót các biến thể giải phẫu trước phẫu thuật có thể dẫn tới các biến chứng như: thần kinh thị, mạch máu, ổ mắt…ngược lại việc đánh giá chi tiết trước phẫu thuật giúp giảm các biến chứng trên7–14. Năm 2013, Deutschmann và cộng sự thấy rằng 75% các Bác Sỹ Tai mũi họng nhận được rất ít thông tin về hình ảnh trước phẫu thuật, chủ yếu xử lý dựa vào nhận định lâm sàng và khoảng 90% các kết quả đọc về hình ảnh là không thống nhất giữa các Bác Sỹ hình ảnh hay các cơ sở khác nhau15. Hiện nay ở Việt Nam, việc đọc kết quả CLVT còn chưa thống nhất giữa các trung tâm khác nhau, nhất là đánh giá chi tiết “C.L.O.S.E” trước mổ nội soi xoang. Chính vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Đặc điểm hình ảnh một số biến thể giải phẫu thường gặp dựa trên đánh giá “C.L.O.S.E” ở bệnh nhân viêm mũi xoang mạn tính” với hai mục tiêu: 1. Mô tả một số biến thể giải phẫu thường gặp ở bệnh nhân viêm mũi xoang mạn tính có đánh giá “C.L.O.S.E” 2. Xây dựng quy trình đọc phim CLVT đa dãy mũi xoang theo “C.L.O.S.E”.