Đánh giá kết quả sinh thiết màng hoạt dịch dưới hướng dẫn của siêu âm trong chẩn đoán một số bệnh lý khớp thường gặp

Abstract

Màng hoạt dịch là lớp màng lót bên trong khoang khớp hoạt dịch. Các tổn thương của màng hoạt dịch rất đa dạng. Hầu hết các bệnh lý của khớp như nhiễm khuẩn, thoái hóa, viêm khớp hệ thống, viêm khớp do lắng đọng tinh thể,… đều có những tổn thương đặc trưng ở màng hoạt dịch. Màng hoạt dịch cũng là vị trí có thể gặp các tổn thương dạng u (lành hay ác tính).1 Đối với tổn thương dạng viêm, việc xác định nguyên nhân rất quan trọng, nhất là phân biệt viêm do nhiễm khuẩn hay vô khuẩn. Siêu âm là xét nghiệm lựa chọn đầu tiên chẩn đoán các bệnh lý khớp và màng hoạt dịch, tiếp theo là chụp cộng hưởng từ (CHT) cũng cho nhiều dấu hiệu hơn là Xquang thường quy và cắt lớp vi tính (CLVT). Trong nhiều trường hợp viêm màng hoạt dịch không thể xác định được nguyên nhân nếu dựa vào các xét nghiệm cơ bản, chẩn đoán hình ảnh, thậm chí chọc dịch khớp, khi đó việc phân tích mẫu bệnh phẩm màng hoạt dịch có thể giúp cho chẩn đoán xác định hoặc ít nhất loại trừ nguyên nhân nhiễm khuẩn và những bệnh lý khớp nguy hiểm khác như các loại u,…2 Hơn nữa, trong những năm gần đây, giải phẫu bệnh rất phát triển và đóng vai trò to lớn trong việc xác định bản chất của những bệnh lý khớp khác nhau như viêm khớp dạng thấp, lao khớp, nhiễm khuẩn khớp do vi khuẩn sinh mủ khác, bệnh khớp do tinh thể (gút),…3 Việc sinh thiết màng hoạt dịch vốn được thực hiện từ nhiều thập kỉ nay, nhưng đa số kỹ thuật thực hiện còn quá xâm lấn (nội soi ổ khớp) và không chính xác (sinh thiết mù).4 Việc kết hợp sử dụng siêu âm dẫn đường trong sinh thiết màng hoạt dịch trong những năm gần đây được áp dụng ngày càng rộng rãi, là phương pháp tốt thay thế cho sinh thiết mù hoặc sinh thiết qua nội soi ổ khớp, có thể áp dụng với rất nhiều khớp một cách đơn giản, ít xâm lấn và độ chính xác cao.5,6 Sinh thiết màng hoạt dịch dưới hướng dẫn của siêu âm đã được công nhận là một phương pháp tốt, bệnh nhân dễ chấp nhận, chất lượng mẫu mô học tốt cho chẩn đoán.7,8 Mặt khác sinh thiết màng hoạt dịch dưới siêu âm cũng tỏ ra vượt trội so với sinh thiết mù và tỉ lệ thành công về kĩ thuật tương đương sinh thiết dưới nội soi ổ khớp trong việc lấy mẫu mô màng hoạt dịch ở tất cả các khớp từ nhỏ tới lớn.9 Ở Việt Nam, việc sinh thiết màng hoạt dịch khớp dưới hướng dẫn siêu âm còn chưa thực sự phổ biến, cũng chưa có nghiên cứu nào đánh giá về kết quả của sinh thiết màng hoạt dịch khớp dưới hướng dẫn siêu âm. Nhận thấy tầm quan trọng của việc phổ biến hơn nữa kỹ thuật này, cần có nhiều dữ liệu hơn về hiệu quả cũng như tính an toàn của kĩ thuật trong việc chẩn đoán các bệnh lý khớp trên lâm sàng chúng tôi tiến hành đề tài “Đánh giá kết quả sinh thiết màng hoạt dịch dưới hướng dẫn của siêu âm trong chẩn đoán một số bệnh lý khớp thường gặp” nhằm đánh giá về kỹ thuật, độ an toàn và kết quả của sinh thiết màng hoạt dịch trong chẩn đoán tổn thương khớp với hai mục tiêu: Mục tiêu 1: Mô tả đặc điểm hình ảnh siêu âm và cộng hưởng từ tổn thương khớp ở một số trường hợp có chỉ định sinh thiết. Mục tiêu 2: Nhận xét kết quả sinh thiết màng hoạt dịch dưới hướng dẫn của siêu âm trong chẩn đoán một số tổn thương khớp thường gặp.