ĐẶC ĐIỂM TẾ BÀO MÁU NGOẠI VI VÀ TUỶ XƯƠNG BỆNH NHÂN U LYMPHO ÁC TÍNH KHÔNG HODGKIN TẾ BÀO B LỚN LAN TOẢ TẠI VIỆN HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU TRUNG ƯƠNG

Abstract

U lympho là nhóm bệnh lý ác tính của tổ chức lympho, có thể là tại hạch hoặc ngoài hạch như dạ dày, ruột, não, tinh hoàn, tủy xương… 1 . U lympho là một trong mười loại ung thư phổ biến ở Việt Nam và nhiều nước khác trên thế giới 2 , đứng thứ 5 về tỷ lệ mắc bệnh và thứ 6 về tỷ lệ tử vong sau các loại ung thư: gan, phổi, dạ dày, đại trực tràng, vú 2 . Theo thống kê tại Mỹ, trong năm 2008 có trên 70.000 ca u lympho mới mắc. Còn ở Việt Nam, ước tính có trên 2.400 ca mới mắc mỗi năm với tỷ lệ cao ở người trung niên và lớn tuổi, nam nhiều hơn nữ. Có nhiều hệ thống xếp loại u lympho theo FAB, WHO… được xây dựng dựa trên hình thái học, miễn dịch học, di truyền, sinh học phân tử và diễn biến lâm sàng chia u lympho thành hai nhóm u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin và nhiều thể dưới nhóm thuận lợi cho việc nghiên cứu, chẩn đoán, tiên lượng cũng như điều trị bệnh nhân u lympho. U lympho không Hodgkin tế bào B lớn lan tỏa là thể u lympho không Hodgkin phổ biến nhất. Việc lựa chọn phác đồ điều trị tuy mang tính cá thể nhưng phụ thuộc rất nhiều vào mức độ lan tràn của bệnh, trong đó có tình trạng xâm lấn tủy xương của các tế bào u lympho. Một số nghiên cứu trên thế giới chỉ ra rằng: có tới 25% - 30% bệnh nhân u lympho không Hodgkin tế bào B lớn lan tỏa có xâm lấn tủy xương tại thời điểm phát hiện bệnh và thường có diễn biến lâm sàng nặng nề, tiên lượng xấu. Bệnh nhân u lympho không Hodgkin tế bào B lớn lan tỏa, đặc biệt ở những bệnh nhân xâm lấn tủy xương thường có những thay đổi về tế bào máu ngoại vi và tủy xương như: tăng hoặc giảm số lượng bạch cầu, tăng tỷ lệ bạch cầu lympho, thiếu máu, và giảm tiểu cầu... Bên cạnh đó, bệnh nhân có tổn thương xâm lấn tủy xương có thể có đáp ứng kém hơn với điều trị và nguy cơ cao tái phát sớm. Từ lâu nay, xét nghiệm sinh thiết tủy xương được coi như tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán tình 2 trạng xâm lấn tủy xương ở bệnh nhân u lympho không Hodgkin tế bào B lớn lan tỏa, góp phần chẩn đoán giai đoạn bệnh, tiên lượng và xây dựng kế hoạch điều trị tương ứng. Ngày nay, mặc dù đã có kỹ thuật hiện đại trong đánh giá giai đoạn bệnh (bao gồm cả tình trạng xâm lấn tủy xương) là PET-CT scan, nhưng liệu độ nhạy và độ đặc hiệu của kỹ thuật này có thể thay thế được xét nghiệm sinh thiết tủy xương hay không, vẫn đang còn nhiều ý kiến tranh luận. Chính vì vậy, việc đánh giá tủy xương trước điều trị để có thông tin về tình trạng sinh máu cũng như tình trạng xâm lấn của tế bào u trong tủy xương là thực sự cần thiết. Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về lĩnh vực này, tuy nhiên, các báo cáo về đề tài này tại Việt Nam còn khá khiêm tốn. Hơn nữa, tại Viện Huyết học – Truyền máu TW đã và đang điều trị hàng trăm bệnh nhân u lympho, trong đó có số lượng lớn bệnh nhân u lympho không Hodgkin tế bào B lớn lan tỏa. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài: “Đặc điểm tế bào máu ngoại vi và tủy xương bệnh nhân U lympho ác tính không Hodgkin tế bào B lớn lan tỏa tại Viện Huyết Học - Truyền máu Trung Ương” với 2 mục tiêu sau: 1. Mô tả một số đặc điểm máu ngoại vi bệnh nhân u lympho không Hodgkin tế bào B lớn lan tỏa. 2. Mô tả một số đặc điểm tế bào và mô bệnh học tủy xương bệnh nhân u lympho không Hodgkin tế bào B lớn lan tỏa