NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH VÀ GIÁ TRỊ SIÊU ÂM TRONG CHẨN ĐOÁN HẠCH CỔ ÁC TÍNH

Abstract

Hạch lympho là đơn vị chức năng của mô lympho, có vai trò chủ yếu trong cơ chế bảo vệ của cơ thể. Hạch lympho hình tròn hoặc bầu dục nằm trên đường lưu thông của hệ bạch huyết. Vùng cổ rất giàu hạch bạch huyết, vì thế khi có sự viêm nhiễm hoặc ung thư vùng đầu mặt cổ, biểu hiện hạch vùng cổ là rất thường gặp, nhằm đáp ứng miễn dịch với tác nhân gây nhiễm trùng hoặc tế bào lạ di căn trong bệnh lí ung thư. Di căn hạch cổ khá phổ biến ở bệnh nhân ung thư đầu mặt cổ hay ung thư không thuộc vùng này. Đối với bệnh nhân ung thư tế bào vảy đầu mặt cổ, sự xuất hiện hạch cổ di căn giảm thời gian sống thêm 5 năm tới 50%, và di căn hạch đối bên giảm tỉ lệ sống thêm 5 năm còn 25% 1 . Chính vì thế đánh giá hạch cổ di căn đóng vai trò vô cùng quan trọng với bệnh nhân ung thư, giúp tiên lượng và điều trị tốt nhất cho bệnh nhân. Đồng thời hạch cổ cũng là vị trí thường gặp của u lympho, hạch lao và tổn thương hạch lành tính khác như bệnh Kikuchi, bệnh Kimura's disease, và bệnh Rosai-Dorfman 1 . Trước đây, phương pháp chủ yếu để đánh giá hạch cổ đều dựa vào lâm sàng, do đó những hạch nhỏ, hạch nằm sâu rất dễ bỏ lỡ. Ngày nay với sự phát triển của khoa học kĩ thuật, có rất nhiều phương pháp chẩn đoán hình ảnh: siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ được đưa vào, đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán hạch vùng cổ, giúp ích rất nhiều cho bác sĩ lâm sàng, đem lại lợi ích rất lớn trong chẩn đoán và điều trị cho bệnh nhân. Các phương pháp CT, MRI rất có giá trị trong đánh giá hạch cổ cũng như sự liên quan của nó với cấu trúc xung quanh. Tuy vậy chúng có giá thành cao, khó thực hiện, không phải lúc nào cũng có sẵn và thực hiện thường quy ở các cơ sở y tế nước ta hiện nay. 2 Siêu âm với việc sử dụng đầu dò tần số cao là phương pháp thăm khám linh hoạt, giá thành thấp, không xâm phạm, phương tiện có sẵn các cơ sở y tế, có giá trị trong phát hiện hạch, cả những hạch nhỏ, hạch nằm sâu. Đồng thời trên siêu âm đánh giá được kích thước, cấu trúc của hạch, mối liên quan giữa các hạch với nhau và với các cấu trúc xung quanh như thâm nhiễm phần mềm, mạch máu, phá vỡ vỏ,... Ngoài ra việc sử dụng siêu âm Doppler, giúp đánh giá mạch máu hạch đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán phân biệt hạch lành hay ác tính. Hơn nữa, siêu âm còn rất thuận tiện nhắc lại nhiều lần nhằm theo dõi tiến triển của bệnh. Trên thế giới có nhiều tác giả nghiên cứu về siêu âm trong đánh giá hạch cổ 1 2 3 . Tuy nhiên ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về đặc điểm hạch ác tính trên siêu âm B-Mode kết hợp siêu âm Doppler. Chính vì thế mà chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh và giá trị của siêu âm trong chẩn đoán hạch cổ ác tính” với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm hình ảnh của hạch cổ ác tính trên siêu âm. 2. Giá trị của siêu âm trong chẩn đoán hạch cổ ác tính.