GÍA TRỊ CỦA CYSTATIN C TRONG CHẨN ĐOÁN TỔN THƯƠNG THẬN CẤP Ở BỆNH NHÂN NHIỄM KHUẨN HUYẾT

Abstract

Tổn thương thận cấp (Acute Kidney Injury - AKI) là tình trạng suy giảm chức năng thận đột ngột và nhất thời, làm mất khả năng điều hòa số lượng và thành phần nước tiểu để duy trì tình trạng nội môi của cơ thể. 1,2 AKI là hội chứng lâm sàng thường gặp trong hồi sức Nhi khoa. Nguyên nhân của AKI rất phức tạp, thường phối hợp nhiều nguyên nhân, nhưng các nguyên nhân ngoài thận ngày càng chiếm ưu thế, đặc biệt là các nguyên nhân nhiễm trùng. AKI làm tăng tỉ lệ tử vong cũng như số ngày nằm viện của nhóm bệnh nhân có nhiễm khuẩn huyết.3,4 Để giảm tỷ lệ biến chứng nặng nề và tử vong của bệnh, AKI cần được chẩn đoán sớm để có các biện pháp điều trị phù hợp và kịp thời đặc biệt ở những bệnh nhi nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn đóng vai trò hết sức quan trọng. 2–4 Hiện nay chẩn đoán AKI vẫn dựa vào xét nghiệm creatinin máu. Tuy nhiên, xét nghiệm creatinin bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như khối lượng cơ, chế độ ăn, tuổi, giới, chủng tộc…, nên có thể không chính xác trong AKI giai đoạn sớm. 5,6 Vì vậy nhiều nghiên cứu được tiến hành nhằm tìm hiểu vai trò chẩn đoán và chẩn đoán sớm AKI của một số chất sinh học có trong máu và nước tiểu như: Cystatin C, Kidney injury molecule-1 (KIM-1), Neutrophil Genlatinase Associated Lipocalin (NGAL), N-acetyl--D-glucosaminidase (NAG), IL-18..., bước đầu có kết quả và đã được áp dụng trên lâm sàng mang lại những hiệu quả nhất định. 7–10 Cystatin C là một protein nội sinh có trọng lượng phân tử thấp khoảng 13kDa do các tế bào có nhân trong cơ thể sản xuất với tốc độ hằng định. Cystatin C được chuyển hoá tại thận và không trở lại máu do đó nồng độ Cystatin C luôn giữ mức ổn định. Trong trường hợp chức năng thận bị tổn thương, mức lọc cầu thận suy giảm, những chất cần đào thải sẽ tăng lên trong 2 máu trong đó có Cystatin C. Nồng độ Cystatin C trong máu phản ánh mức lọc cầu thận mà không cần phải trải qua bước tính toán như thông số mức lọc cầu thận. Vì thế Cystatin C được coi như là một yếu tố đầy hứa hẹn để đánh giá mức lọc cầu thận giúp chẩn đoán AKI sớm hơn, trước khi nồng độ creatinin máu tăng. 11–14 Ở Việt Nam chưa có nghiên cứu về vai trò của Cystatin C với chẩn đoán AKI trong nhiễm khuẩn huyết ở trẻ em vì thế cần có những nghiên cứu để làm rõ vai trò của này của Cystatin C. Do vậy đề tài được thực hiện nhằm mục tiêu: 1. Xác định tỷ lệ mắc tổn thương thận cấp và một số yếu tố liên quan tới tổn thương thận cấp ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết tại khoa Điều trị tích cực Bệnh viện Nhi Trung Ương. 2. Khảo sát nồng độ Cystatin C ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết tại khoa Điều trị tích cực Bệnh viện Nhi Trung Ương