ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH CỦA SIÊU ÂM VÀ X QUANG TRONG CHẨN ĐOÁN TẮC TÁ TRÀNG Ở TRẺ SƠ SINH DO CÁC NGUYÊN NHÂN NỘI TẠI

Abstract

Tắc tá tràng bẩm sinh (TTBS) là sự bít tắc hoàn toàn hay không hoàn toàn của tá tràng do các nguyên nhân bẩm sinh, gồm nhóm nguyên nhân ngoại lai và nhóm nguyên nhân nội tại, trong đó nhóm nguyên nhân nội tại bao gồm teo, hẹp tá tràng và màng ngăn niêm mạc có lỗ. 1 Tắc TTBS do nguyên nhân nội tại thường gặp với tỷ lệ mắc khoảng 1/6000 đến 1/10000 trẻ mới sinh. 2 Bên cạnh đó, tắc TTBS do nguyên nhân nội tại thường phối hợp với các dị tật khác, đặc biệt là hội chứng Down xảy ở khoảng 30%. 1 Tắc TTBS gây ra rối loạn nước và điện giải, thăng bằng kiềm toan, viêm phổi, để lại hậu quả lâu dài và có thể dẫn đến tử vong. Chẩn đoán chính xác và kịp thời, cùng với tiến bộ trong lĩnh vực hồi sức và ngoại khoa giúp cải thiện kết quả điều trị. Chẩn đoán hình ảnh có vai trò quyết định trong chẩn đoán bệnh. 3 Trước sinh, bệnh có thể chẩn đoán nhờ siêu âm. 4 Sau sinh, chụp X quang bụng không chuẩn bị với dấu hiệu kinh điển là “hình ảnh bóng đôi” có giá trị chẩn đoán nhưng khó đánh giá được nguyên nhân. 5 Theo thường quy, để chẩn đoán nguyên nhân, người ta dựa vào phim chụp lưu thông dạ dày – ruột non. 6 Trước đây, vai trò của siêu âm trong đánh giá các bệnh về ống tiêu hóa ở trẻ sơ sinh không được đề cập đến nhiều. 7 Tuy nhiên, những tiến bộ về khoa học và công nghệ đã làm thay đổi cách tiếp cận hình ảnh trong chẩn đoán tắc TTBS. 8 Những nghiên cứu gần đây đã cho thấy siêu âm thực sự cần thiết, nhờ hình ảnh rõ nét và bao quát, bổ sung được những hạn chế của phim chụp X quang bụng không chuẩn bị, không nhiễm xạ, sẵn có và dễ thực hiện. 8 Vì thế, siêu âm để chẩn đoán bệnh lý ống tiêu hóa ở trẻ em nói chung và tắc tá tràng nói riêng đang là phương pháp ngày càng được áp dụng nhiều trong thực hành nhi khoa. 8 2 Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức từ lâu đã áp dụng siêu âm và X quang như một kiểm tra thường quy trong đánh giá tắc TTBS do nguyên nhân nội tại. Trên thế giới đã có các công trình nghiên cứu về giá trị của chẩn đoán hình ảnh trong chẩn đoán tắc tá tràng bẩm sinh do nguyên nhân nội tại, tuy nhiên ở Việt Nam chưa có nhiều nghiên cứu về vấn đề này. Vì vậy, để đánh giá vai trò của các kĩ thuật trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Đặc điểm hình ảnh của siêu âm và X quang trong chẩn đoán tắc tá tràng ở trẻ sơ sinh do các nguyên nhân nội tại” với hai mục tiêu sau: 1. Đặc điểm hình ảnh của siêu âm và X quang trong tắc tá tràng bẩm sinh. 2. Đánh giá giá trị của siêu âm, X quang trong chẩn đoán tắc tá tràng bẩm sinh do các nguyên nhân nội tại