ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH VÀ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT LAO CỘT SỐNG NGỰC – THẮT LƯNG

Abstract

Lao cột sống được ghi nhận xuất hiện trên xác ướp Ai Cập cổ đại 5000 năm. Bệnh được mô tả lần đầu năm 1779 bởi Percival Pott. Mặc dù chỉ chiếm tỷ lệ 1 đến 2% các bệnh lao nói chung, nhưng cho đến nay số người mắc lao cột sống không giảm mà ngày càng tăng1. Lao cột sống là bệnh lao thứ phát, bệnh tiến triển âm thầm, thường được chẩn đoán muộn do dễ nhầm lẫn với các bệnh lý cột sống khác2. Đặc điểm lâm sàng của lao cột sống rất đa dạng tùy theo từng thể bệnh, giai đoạn bệnh và biểu hiện trên từng người khác nhau. Lao cột sống có chỉ định phẫu thuật thường là thể lao nặng, mất vững, gù, vẹo cột sống, thần kinh có thể bị tổn thương do chèn ép cơ học3. Lịch sử phát hiện, nghiên cứu và điều trị lao cột sống trải qua nhiều giai đoạn. Hiện nay, lao cột sống là bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn. Từ sau khi phát hiện ra thuốc chống lao, điều trị lao cột sống có những bước tiến đáng kể, các phẫu thuật viên mạnh dạn hơn trong chỉ định phẫu thuật. Cùng với sự phát triển về khoa học kỹ thuật, chuyên ngành phẫu thuật lao cột sống đã phát triển, có những đặc thù riêng và đã thu được nhiều thành công trong điều trị lao cột sống, góp phần đáng kể đưa lao cột sống không còn là căn bệnh nguy hiểm và đáng sợ như trước. Có nhiều phương pháp phẫu thuật lao cột sống, chỉ định tùy theo thể bệnh và giai đoạn bệnh. Đối với lao cột sống nặng, có tổn thương mất vững, tiêu xương nhiều, có biến chứng thần kinh, phẫu thuật bằng một đường vào lối trước có ưu điểm giải phóng chèn ép tối đa, hàn xương thuận lợi, tuy nhiên khả năng cố định, nắn chỉnh cột sống hạn chế, thời gian bất động kéo dài, gù vẫn tiến triển về sau. Phẫu thuật bằng một đường vào lối sau mặc dù có ưu điểm cố định nắn chỉnh cột sống tốt, nhưng còn hạn chế trong làm sạch tổn thương, giải phóng chèn ép. Khoa Chấn thương chỉnh hình và Cột sống – Bệnh viện Bạch Mai là tuyến cuối trong quản lý và điều trị các bệnh lý cột sống nói chung và lao cột sống nói riêng. Hàng năm tiến hành phẫu thuật lao cột sống bằng nhiều phương pháp khác nhau. Chúng tôi nhận thấy phương pháp phẫu thuật thay thân đốt sống là phương pháp phẫu thuật triệt để, đặc biệt trong các trong các trường hợp tổn thương lao phá hủy nặng nề cấu trúc đốt sống, tổn thương nhiều thân đốt kèm theo áp xe lớn, thất bại với các phương pháp phẫu thuật khác. Ưu điểm của phương pháp là nắn chỉnh, cố định cột sống vững chắc, giải phóng chèn ép thần thần kinh, hàn xương thuận lợi. Bệnh nhân có thể tập phục hồi chức năng sớm, rút ngắn thời gian bất động, trở lại với cuộc sống bình thường, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội. Tuy nhiên đây là phẫu thuật lớn, thời gian kéo dài, đòi hỏi trình độ của phẫu thuật viên, bác sĩ gây mê và trang thiết bị tốt. Tại Việt Nam, chưa có tác giả nào nghiên cứu phương pháp phẫu thuật trên. Nhằm chứng minh tính hiệu quả của phương pháp, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh và kết quả phẫu thuật lao cột sống ngực – thắt lưng” với 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh bệnh nhân lao cột sống ngực - thắt lưng. 2. Đánh giá kết quả điều trị phẫu thuật lao cột sống ngực – thắt lưng.