VAI TRÒ SIÊU ÂM TRONG LÒNG MẠCH TRONG ĐÁNH GIÁ TỔN THƯƠNG VÔI HÓA ĐỘNG MẠCH VÀNH

Abstract

Bệnh động mạch vành là bệnh thường gặp ở các nước phát triển và cũng có xu hướng gia tăng rất nhanh ở các nước đang phát triển. Ở Việt Nam tỷ lệ bệnh có khuynh hướng tăng lên nhanh chóng và đang trở thành vấn đề thời sự. Tỷ lệ mắc bệnh động mạch vành trong số các bệnh nhân nhập viện tại Viện Tim mạch Việt Nam tăng dần trong những năm gần đây. Năm 1994, tỷ lệ này là 3,4 %, năm 2005 là 18,8% và năm 2007 lên tới 24%1. Bệnh động mạch vành là bệnh nặng có nhiều biến chứng, đe dọa tính mạng người bệnh. Nguyên nhân chính của bệnh động mạch vành là xơ vữa động mạch. Mảng xơ vữa làm dày thành động mạch, xâm lấn dần vào trong lòng mạch gây hẹp khẩu kính, dẫn đến giảm lưu lượng dòng chảy gây triệu chứng thiếu máu cục bộ cơ tim. Có nhiều phương pháp được dùng để chẩn đoán bệnh động mạch vành, từ bệnh sử của cơn đau thắt ngực, đến các xét nghiệm chẩn đoán không xâm lấn như điện tâm đồ, siêu âm, xạ hình tưới máu cơ tim, chụp cắt lớp vi tính động mạch vành, và các xét nghiệm chẩn đoán xâm lấn như chụp động mạch vành qua da... Mỗi xét nghiệm đều có những ưu và nhược điểm riêng. Chụp động mạch vành qua da được coi là “ tiêu chuẩn vàng” để chẩn đoán bệnh động mạch vành và cung cấp những thông tin về giải phẫu cần thiết để đưa ra những hướng điều trị phù hợp. Các giới hạn của chụp động mạch vành khi gặp các tổn thương lờ mờ có thể là một mảng xơ vữa vôi hóa động mạch vành bất thường hay lòng mạch biến dạng, một tổn thương dạnh hình vành khăn, huyết khối hay một bóc tách. Siêu âm trong lòng mạch (IVUS) đặc biệt hữu ích bởi vì nó cung cấp những thông tin định lượng và định tính giúp phân biệt giữa bất thường mảng xơ vữa, vôi hóa, bóc tách hay chỗ hẹp đơn độc2. Siêu âm trong lòng mạch cũng chứng minh một cách rõ ràng những vùng mà chụp mạch vành thường cho là không bình thường3. Trong một nghiên cứu của Mintz, siêu âm trong lòng mạch tầm soát vôi hóa trên 73% số tổn thương ở các động mạch, trong khi đó độ nhạy của chụp động mạch vành khi tầm soát vôi hóa chỉ là 39%4. Trên thế giới đã có một số công trình nghiên cứu khẳng định ưu điểm của siêu âm trong lòng mạch về việc hỗ trợ chẩn đoán và can thiệp bệnh động mạch vành đặc biệt trên các tổn thương vôi hóa mang lại kết quả tốt hơn can thiệp động mạch vành chỉ với sự hướng dẫn của chụp mạch cản quang 5,6. Ở Việt Nam, siêu âm trong lòng mạch vành đang ngày càng được phổ biến rộng rãi. Những kết quả ban đầu cho thấy lợi ích rõ rệt của siêu âm trong lòng mạch trong chẩn đoán và hướng dẫn can thiệp bệnh động mạch vành. Hiện nay mới có một vài nghiên cứu đánh giá vai trò của IVUS trong hướng dẫn và can thiệp bệnh động mạch vành. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào sử dụng siêu âm trong lòng mạch để đánh giá chi tiết mức độ vôi hóa trong động mạch vành khi can thiệp. Do đó, chúng tôi tiến hành đề tài: “Vai trò của siêu âm trong lòng mạch trong đánh giá tổn thương vôi hóa động mạch vành” với các mục tiêu sau: 1. Nghiên cứu đặc điểm tổn thương vôi hóa động mạch vành bằng siêu âm trong lòng mạch . 2. Tìm hiểu các yếu tố liên quan (lâm sàng và cận lâm sàng) đến mức độ vôi hóa động mạch vành trên siêu âm trong lòng mạch .