NGHIÊN CứU ĐặC ĐIểM LÂM SàNG, CậN LÂM SàNG Và Tỷ Lệ NHIễM HPV CủA BệNH NHÂN UNG THƯ THANH QUảN

Abstract

Ung thư thanh quản (UTTQ) là bệnh lý ác tính của thanh quản, chiếm khoảng 1% và xếp thứ 23 trong tổng số các loại ung thư theo thống kê trên thế giới năm 20181. Ở Mỹ, UTTQ đứng hàng thứ 3 trong các khối u ác tính đường hô hấp và tiêu hóa trên với 12410 ca mới mắc và 3760 ca tử vong năm 20192. Ở Việt Nam, UTTQ chiếm hàng thứ 2 trong các ung thư đầu - mặt - cổ (chỉ sau ung thư vòm) và đứng hàng thứ 9 trong các ung thư toàn thân3. Có nhiều loại tổn thương ác tính có thể gặp ở thanh quản nhưng ung thư biểu mô vảy xâm nhập chiếm trên 90%4-8. Bệnh chủ yếu gặp ở nam giới với tỉ lệ nam/nữ dao động từ 4/14 đến 14/17 và trên 90% UTTQ xuất hiện ở những người trên 40 tuổi9,10. Chẩn đoán lâm sàng khối u thanh quản không khó, nhờ sự phát triển của các kỹ thuật nội soi, tuy nhiên để chẩn đoán sự lan tràn, xâm lấn khối u, từ đó chẩn đoán giai đoạn thì rất cần sự hỗ trợ của chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt là chụp cắt lớp vi tính (CLVT), giúp đánh giá các cấu trúc ở sâu - không đánh giá được qua khám lâm sàng, giúp đánh giá xâm lấn xương, sụn… Rượu và thuốc lá từ lâu đã được chứng minh là yếu tố nguy cơ đối với các khối ung thư biểu mô vảy vùng đầu cổ11,12. Tuy nhiên, theo nhiều báo cáo gần đây, Human Papilloma Virus (HPV) đang nổi lên như một vấn đề thời sự trong bệnh học của các khối ung thư biểu mô vảy vùng đầu cổ13-16. Thống kê từ 1988 đến 2004 tại Hoa Kỳ cho thấy tỷ lệ dương tính với HPV trong ung thư biểu mô vảy vùng họng miệng đã tăng gấp hơn 4 lần, từ 16,3% (1988) lên tới 71,7% (2004)17. Chaturvedi ước tính đến năm 2020 tỷ lệ này thậm chí sẽ vượt qua cả ung thư cổ tử cung18. Hiện nay trên thế giới, đã có nhiều công trình nghiên cứu về mối liên quan của HPV với các khối u vùng đầu mặt cổ, đặc biệt là các ung thư biểu mô vảy, như ung thư lưỡi, ung thư amidan, ung thư thanh quản, ung thư hạ họng19-22. Theo nghiên cứu của Gama và cộng sự tổng hợp trên 179 nghiên cứu gồm 7347 bệnh nhân ung thư thanh quản có 1830 bệnh nhân nhiễm HPV chiếm 25%23. Ở Việt Nam hiện nay có một số nghiên cứu về tỉ lệ nhiễm HPV trong ung thư khoang miệng24 và trong ung thư hạ họng25 tuy nhiên chưa có báo cáo nào về tỷ lệ nhiễm HPV ở bệnh nhân ung thư thanh quản. Do vậy, người ta cũng chưa hoàn toàn biết rõ tỉ lệ nhiễm HPV với tổn thương trên lâm sàng và đặc điểm mô bệnh học trong ung thư thanh quản. Chính vì lí do trên chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tỷ lệ nhiễm HPV của bệnh nhân ung thư thanh quản” với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh và mô bệnh học của bệnh nhân ung thư thanh quản. 2. Xác định tỷ lệ nhiễm HPV của bệnh nhân ung thư thanh quản.