ĐáNH GIá KếT QUả ĐIềU TRị METHOTREXATE LIềU CAO KếT HợP RITUXIMAB TRONG U LYMPHO áC TíNH KHÔNG HOGDKIN NGUYÊN PHáT THầN KINH TRUNG ƯƠNG

Abstract

U lymphô nguyên phát ở hệ thống thần kinh trung ương (Primary Central Nervous System Lymphoma - PCNSL) là khối u ác tính của dòng tế bào lymphô khu trú ở hệ thống thần kinh trung ương (TKTƯ) mà không có bằng chứng của u lymphô nguyên phát ở hệ thống (hạch và vị trí ngoài hạch khác) tại thời điểm chẩn đoán. Đây là loại u hiếm gặp, chiếm khoảng 3-4% các khối u nguyên phát ở não, tuy nhiên tỉ lệ mắc bệnh đang có xu hướng tăng nhanh ở nhiều nước trên thế giới.1,2,3,4 Trong chẩn đoán PCNSL, các nhà chẩn đoán hình ảnh có vai trò định hướng do u thường có hình ảnh khá đặc trưng trên cộng hưởng từ, các nhà lâm sàng dựa vào đó mà lựa chọn phương thức lấy mẫu mô làm xét nghiệm, còn các nhà giải phẫu bệnh có vai trò khẳng định chẩn đoán. Do vậy, cần có sự kết hợp của các nhà lâm sàng, các nhà chẩn đoán hình ảnh và các nhà giải phẫu bệnh để có được chẩn đoán và điều trị tốt nhất cho bệnh nhân. Trong PCNSL thì u lymphô tế bào B là hay gặp nhất, chiếm đại đa số với tỉ lệ 92-98%, trong đó u lymphô tế bào B lớn lan tỏa lại chiếm tới hơn 95%.5 PCNSL là bệnh có tiên lượng xấu, tiến triển nhanh với thời gian sống thêm trung bình chỉ vài tháng nếu không được điều trị hoặc điều trị đơn thuần bằng phẫu thuật.6 Khác với các u thần kinh đệm, các nghiên cứu trên thế giới cho thấy phẫu thuật lấy u không nên là phương thức điều trị cho bệnh nhân PCNSL vì làm cho tình trạng bệnh nhân thêm xấu đi. Trước những năm 90, liệu pháp xạ trị toàn bộ não được coi là phương pháp điều trị đầu tiên do tỉ lệ đáp ứng hoàn toàn cao lên đến 90%; tuy nhiên, thời gian sống thêm trung bình chỉ đạt 12 - 17 tháng và tỉ lệ sống thêm 2 năm chỉ chiếm 28 - 40%.7,8,9 Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng các phác đồ hóa trị với Methotrexate liều cao (high dose Methotrexate - HD MTX) làm nền tảng, tiếp đó có thể xạ trị nếu cần, là cách thức điều trị tối ưu cho PCNSL được đưa ra cho đến thời điểm hiện nay.10,11 Tuy nhiên, do tỉ lệ mắc bệnh khá hiếm gặp, tại Việt Nam chưa có nghiên cứu nào tổng kết, đánh giá về hiệu quả điều trị phác đồ Methotrexate liều cao trong PCNSL, cũng như đặc điểm về lâm sàng, dịch tễ của bệnh. Chính vì vậy, tôi tiến hành đề tài nghiên cứu này với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng u lymphô ác tính không Hodgkin nguyên phát thần kinh trung ương thể tế bào B lớn lan tỏa (DLBCL) CD20(+) tại Bệnh viên K. 2. Đánh giá đáp ứng điều trị, tác dụng không mong muốn của phác đồ Methotrexate liều cao kết hợp rituximab đối với nhóm bệnh nhân trên.