VAI TRÒ CỦA XÉT NGHIỆM ACT TẠI GIƯỜNG TRONG ĐIỀU CHỈNH LIỀU HEPARIN Ở BỆNH NHÂN THỰC HIỆN TIM PHỔI NHÂN TẠO

Abstract

Kỹ thuật trao đổi oxy qua màng ngoài cơ thể - Extracorporeal Membrane Oxygenation (ECMO) ngày càng được áp dụng rộng rãi. Đặc điểm của kỹ thuật ECMO là sử dụng một vòng tuần hoàn ngoài cơ thể để hỗ trợ tim, phổi hoặc cả hai nhằm đảm bảo trao đổi oxy cũng như lưu lượng tuần hoàn cho cơ thể1,2,3. Khi máu tiếp xúc với vòng tuần hoàn ngoài cơ thể sẽ kích hoạt hệ thống đông máu, hơn nữa quá trình điều trị ECMO thường kéo dài nên nguy cơ tắc màng trao đổi oxy là rất cao. Khi phải thay màng sẽ rất nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến tính mạng của bệnh nhân. Vì vậy sử dụng thuốc chống đông trong ECMO là vấn đề hết sức quan trọng nhằm kéo dài tuổi thọ của màng. Tuy nhiên với bệnh cảnh của bệnh nhân ECMO có rất nhiều rối loạn đặc biệt là những rối loạn về đông máu thì việc sử dụng thuốc chống đông là rất khó khăn, đòi hỏi phải duy trì một sự cân bằng tinh tế giữa việc phòng ngừa huyết khối và tránh biến chứng chảy máu4,5,6. Thuốc chống đông được hầu hết các trung tâm sử dụng trong quá trình chạy ECMO là heparin không phân đoạn nhưng vấn đề sử dụng và theo dõi heparin trong ECMO còn nhiều tranh cãi. Hiện nay chưa có phác đồ thống nhất, ở mỗi trung tâm thì phác đồ sử dụng heparin lại khác nhau. Dẫn đến tỉ lệ tắc màng và biến chứng chảy máu do dùng heparin còn cao (41% - 60%), ảnh hưởng đến tính mạng, thời gian và hiệu quả điều trị của bệnh nhân 7,8,9. Trên thế giới, đã có nhiều phác đồ sử dụng heparin trong quá trình chạy ECMO được nghiên cứu, thử nghiệm và sử dụng, mỗi phác đồ có những ưu nhược điểm nhất định. Tuy nhiên không có phác đồ nào là tối ưu cho tất cả các trường hợp10,11. Hiện tại khoa hồi sức tích cực bệnh viện Bạch Mai đang sử dụng aPTT trong theo dõi và điều chỉnh liều heparin ở các bệnh nhân có thực hiện ECMO. Tuy nhiên aPTT không phải là xét nghiệm sẵn có tại giường dẫn đến thời gian điều chỉnh liều Heparin cho kịp thời với diễn biến lâm sàng còn hạn chế. ACT là xét nghiệm nhanh sẵn có tại giường được sử dụng phổ biến nhất với 97% các trung tâm ECMO sử dụng để theo dõi sử dụng chống đông bằng heparin. Hiện tại khoa hồi sức tích cực bệnh viện Bạch Mai bắt đầu triển khai sử dụng ACT trong theo dõi sử dụng heparin trong ECMO bằng phác đồ UMC. Nhận xét được hiệu quả của phác đồ trên là hết sức cần thết để phục vụ cho thực hành lâm sàng. Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm 2 mục tiêu: 1. Nhận xét vai trò xét nghiệm ACT tại giường và so sánh kết quả ACT với một số xét nghiệm đông máu trong điều chỉnh liều heparin ở bệnh nhân thực hiện kĩ thuật ECMO. 2. Mô tả một số biến chứng ở bệnh nhân sử dụng Heparin trong kĩ thuật ECMO được theo dõi bằng ACT.