Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến hạ canxi máu ở trẻ dưới 2 tuổi

Abstract

Canxi là khoáng chất thiết yếu của cơ thể. Đây là thành phần chính hình thành hệ xương và răng, có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu và tham gia chức năng dẫn truyền thần kinh. Tất cả các quá trình chuyển hóa trong cơ thể đều cần canxi. Nồng độ canxi trong máu bình thường thay đổi theo tuổi: giảm nhẹ sau sinh và hồi phục ổn định sau tuần đầu tiên1. Nhu cầu canxi hàng ngày khác nhau ở mỗi lứa tuổi: Trẻ dưới 6 tháng tuổi cần 210 mg/ngày. Trẻ từ 7 đến 12 tháng tuổi cần 270 mg/ngày. Trẻ trên 1 tuổi cần 500 mg/ngày 2. Hạ canxi máu là tình trạng giảm bất thường nồng độ canxi ion hóa trong huyết thanh nhỏ hơn 1 mmol/l hoặc nồng độ canxi toàn phần huyết thanh nhỏ hơn 2 mmol/l trong điều kiện nồng độ albumin máu bình thường. Đây là một rối loạn chuyển hóa thường gặp trong nhi khoa đặc biệt ở trẻ dưới 2 tuổi. Biểu hiện hạ canxi máu rất đa dạng và không đặc hiệu ở trẻ nhỏ, có thể không có triệu chứng trên lâm sàng cho tới triệu chứng cấp cứu đe dọa tính mạng, thường gặp nhất là co giật. Các biểu hiện lâm sàng có thể nhầm với các bệnh lý khác và dễ bỏ sót chẩn đoán nếu không chỉ định xét nghiệm canxi máu. Có rất nhiều nguyên nhân gây hạ canxi máu ở trẻ em trong đó còi xương thiếu vitamin D là nguyên nhân thường gặp đặc biệt ở các nước đang và kém phát triển3. Cùng với sự tiến bộ của khoa học công nghệ đặc biệt với những bước nhảy vọt của di truyền sinh học phân tử ngày nay các nguyên nhân gây hạ canxi máu liên quan tới yếu tố di truyền được hiểu rõ hơn4. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp giảm tỉ lệ tử vong và biến chứng do hạ canxi máu gây ra. Hơn nữa, hiểu được các yếu tố liên quan đến hạ canxi máu ở trẻ nhỏ sẽ giúp phòng bệnh và tránh được tử vong. Trên thế giới có nhiều nghiên cứu đánh giá hạ canxi máu ở trẻ em. Ở nước ta các nghiên cứu tập trung chủ yếu vào nhóm đối tượng trẻ lớn trong khi đó có rất ít các dữ liệu về hạ canxi máu ở trẻ dưới 2 tuổi, đặc biệt trẻ sơ sinh non tháng rất hay xảy ra và diễn biến cấp tính nguy hiểm đến tính mạng trẻ. Ngoài các nguyên nhân gây hạ canxi máu như nguyên nhân dinh dưỡng thì một tỷ lệ nhỏ các nguyên nhân do đột biến các gen tham gia chuyển hóa vitamin D cũng bắt đầu được nghiên cứu ở nước ta nhưng với số lượng bệnh nhân còn nhỏ. Xuất phát từ các lý do trên đây, nghiên cứu được tiến hành với các mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm, cận lâm sàng của trẻ dưới 2 tuổi bị hạ canximáu tại Bệnh viện Nhi Trung ương. 2. Nhận xét một số yếu tố liên quan tới hạ canxi máu ở trẻ dưới 2 tuổi.