NHẬN XÉT ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG BIỂU HIỆN DA Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

Abstract

Đái tháo đường là một thách thức lớn về sức khoẻ trên toàn cầu, bệnh đang ngày càng gia tăng với tốc độ và phạm vi rộng lớn. Theo thống kê của Liên đoàn đái tháo đường quốc tế (IDF), năm 2017 có 451 triệu người mắc đái tháo đường trên toàn cầu, ước tính đến năm 2045 con số này sẽ tăng mạnh và đạt mức 693 triệu người, trong đó 3/4 số người mắc bệnh nằm ở các nước có thu nhập trung bình và thấp, 2/3 số trường hợp rơi vào nhóm dân số nằm trong độ tuổi lao động 1. Tại Việt Nam kết quả nghiên cứu (KQNC) của Nguyễn Thy Khuê năm 2012 cho thấy, tỷ lệ người Việt Nam mắc bệnh ĐTĐ chiếm 5,4%. Theo thống kê của IDF năm 2017, Việt Nam có 3,535 triệu người mắc bệnh ĐTĐ trong nhóm tuổi từ 20 - 79 tuổi tương ứng với 6% và con số này dự kiến sẽ tăng lên khoảng 6,128 triệu người mắc vào năm 2045 2. Đái tháo đường (ĐTĐ) là một nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa glucid đặc trưng bởi tình trạng tăng đường huyết mạn tính gây ra do giảm tiết insulin, đề kháng insulin hoặc kết hợp cả hai 3. Đái tháo đường gây ra nhiều biến chứng mạn tính như biến chứng thần kinh, vi mạch và mạch máu lớn, ảnh hưởng đến hệ thống các cơ quan trong cơ thể, trong đó có những rối loạn về da. Theo số liệu từ nhiều nghiên cứu khác nhau, bệnh lí về da xuất hiện ở 30 - 91,2% 4. Theo các nghiên cứu trên thế giới, các bệnh lí da ở bệnh nhân đái tháo đường biểu hiện rất đa dạng, từ những tổn thương lành tính như gai đen, teo da đái tháo đường, khô da đến những bệnh cần được điều trị tích cực như nhiễm khuẩn, nhiễm nấm, kí sinh trùng, thậm chí có những tổn thương có thể đe đọa tính mạng một cách gián tiếp như hội chứng ly giải thượng bì nhiễm độc khi dị ứng thuốc điều trị [4]. Tổn thương da có thể là một trong những triệu chứng khởi phát của bệnh đái tháo đường và góp phần chẩn đoán bệnh. Ngoài ra, bệnh lí về da ở bệnh nhân đái tháo đường nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể là yếu tố khởi phát của những biến chứng mạn tính khác khi phối hợp, ví dụ như một tổn thương nhiễm khuẩn da hoặc bọng nước ở bàn chân có thể làm nặng thêm biến chứng bàn chân, nếu không được phát hiện có thể là nguyên nhân dẫn đến cắt cụt chi. Mặt khác, tổn thương da cũng có thể đóng vai trò là sự phản ánh về vấn đề kiểm soát đường máu và các biến chứng mạn tính của đái tháo đường, đặc biệt là biến chứng vi mạch. Như vậy, biểu hiện da có thể là những dấu hiệu gợi ý khởi điểm của đái tháo đường, hoặc cũng có thể là biến chứng đi kèm của bệnh, biến chứng này có thể phối hợp hoặc không phối hợp với các biến chứng mạn tính khác của đái tháo đường. Mặc dù là biểu hiện phổ biến ở cả bệnh nhân đái đường týp 1 và týp 2, bệnh lí da vẫn thường xuyên bị bỏ sót không được chẩn đoán và điều trị. Việc phát hiện và kiểm soát tình trạng này đóng vai trò quạn trong trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, cũng như hạn chế những biến chứng lớn của tình trạng tăng đường huyết mạn tính 5. Trên thế giới đã có nhiều công trình liên quan đến biểu hiện da ở bệnh nhân ĐTĐ được công bố với sự đa dạng về kết quả nghiên cứu giữa các nước khác nhau về đặc điểm địa lí, khí hậu và điều kiện kinh tế. Việt Nam với vai trò là một nước nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới nóng, ẩm và thuộc nhóm nước đang phát triền về điều kiện kinh tế xã hội, vấn đề đặt ra là liệu rằng những bệnh lí về da trên đối tượng bệnh nhân đái tháo đường có biểu hiện gì khác biệt và những bệnh lí này có liên quan với các biến chứng mạn tính khác ở bệnh nhân đái tháo đường hay không. Hiện nay ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào phân tích về những vấn đề trên. Vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài mang tên “Nhận xét đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng biểu hiện da ở bệnh nhân đái tháo đường” với hai mục tiêu: 1. Mô tả một số đặc điểm tổn thương da ở bệnh nhân đái tháo đường. 2. Nhận xét một số yếu tố liên quan đến tổn thương da ở bệnh nhân đái tháo đường.