ĐẶC ĐIỂM DI TRUYỀN Ở HỘI CHỨNG RỐI LOẠN SINH TỦY NGUYÊN PHÁT TẠI TRUNG TÂM HUYẾT HỌC TRUYỀN MÁU, BỆNH VIỆN BẠCH MAI

Abstract

Hội chứng rối loạn sinh tủy (myelodysplastic syndrome – MDS) là nhóm bệnh bao gồm các rối loạn ác tính dòng tế bào gốc tạo máu ở tủy xương dẫn đến các biểu hiện bất thường về hình thái, sinh máu không hiệu quả ở máu và tủy và có nguy cơ tiến triển thành Lơ xê mi cấp 1,2. Sự phát triển của hội chứng rối loạn sinh tủy liên quan đến một loạt các thay đổi di truyền trong tế bào gốc tạo máu. Những thay đổi này làm biến đổi sự sinh trưởng và biệt hóa của quá trình tạo máu bình thường, dẫn đến sự tích tụ các tế bào bất thường dòng tủy, chưa trưởng thành trong tủy xương và gây suy giảm tạo máu bình thường. Những tiến bộ trong việc xác định các bất thường nhiễm sắc thể định kỳ và thay đổi gen đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về bệnh lý học của hội chứng rối loạn sinh tủy, giải mã được các con đường sinh học mà chúng có thể là đích của các loại thuốc mới, giúp phát triển những hướng đi mới trong điều trị hội chứng rối loạn sinh tủy. Các bất thường tế bào học cụ thể được xác định bằng phân tích karyotype hoặc phép lai tại chỗ phát huỳnh quang (FISH) có ý nghĩa tiên lượng cho bệnh nhân mắc hội chứng rối loạn sinh tủy nguyên phát và ảnh hưởng đến kế hoạch điều trị. Một số đột biến gen nhất định cũng mang lại ý nghĩa tiên lượng ở bệnh nhân người lớn bị hội chứng rối loạn sinh tủy, nhưng vẫn chưa rõ làm thế nào để kết hợp những thay đổi này vào lập kế hoạch điều trị.1,3 Hơn 50% trường hợp mắc hội chứng rối loạn sinh tủy biểu hiện đột biến điểm sô ma, điều này làm gián đoạn quá trình sống còn của tế bào, bao gồm các cơ chế sửa chữa DNA, dòng thác tín hiệu, nối mRNA và các điều hòa ngoài gene không bị giới hạn.2,4 Sự kết hợp các bất thường khác nhau giữa nhiễm sắc thể và đột biến điểm soma góp phần làm phong phú bệnh cảnh lâm sàng hội chứng rối loạn sinh tủy.5 Các karyotype bệnh lý là 1 phần của hệ thống tính điểm International Prognostic Scoring System Revisied (IPSS -R) được sử dụng để tính toán tiên lượng bệnh nhân hội chứng rối loạn sinh tủy. Các bất thường di truyền tế bào được phát hiện ở 40-50% trường hợp hội chứng rối loạn sinh tủy và ý nghĩa lâm sàng của mỗi karyotype đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và diễn biến của bệnh3,4. Việc xác định các gen cụ thể bị ảnh hưởng bằng mỗi bất thường trong tế bào học đang còn là một thách thức và hậu quả của mỗi loại bất thường vẫn đang được cần làm sáng tỏ thêm6. Để trả lời cho những câu hỏi đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với tên đề tài: “Đặc điểm di truyền ở hội chứng rối loạn sinh tủy nguyên phát tại trung tâm huyết học truyền máu, bệnh viện Bạch Mai” với 2 mục tiêu chính: 1. Mô tả một số đặc điểm bất thường nhiễm sắc thể ở một số thể bệnh hội chứng rối loạn sinh tủy ở Trung Tâm Huyết Học và Truyền Máu Bệnh viện Bạch Mai. 2. Xếp loại phân nhóm nguy cơ và mối liên quan với một số đặc điểm lâm sàng và xét nghiệm ở nhóm bệnh nhân nghiên cứu.