PHÂN LOẠI CARBAPENEMASE VÀ TÌM HIỂU KIỂU CÁCH ĐỀ KHÁNG CỦA KLEBSIELLA PNEUMONIAE KHÁNG CARBAPENEM TẠI KHOA HỒI SỨC CẤP CỨU BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT ĐỨC TỪ 5/2019 ĐẾN 5/2020

Abstract

Đề kháng kháng sinh đang là vấn đề nổi cộm và nan giải của y tế thế giới. Theo công bố của tổ chức y tế thế giới (WHO) năm 20191, các loài vi khuẩn thuộc họ Enterobacteriaceae kháng carbapenem trong đó có Klebsiella pneumoniae được xếp vào danh sách hàng đầu trong các loại vi khuẩn kháng thuốc nguy hiểm nhất. Klebsiella pneumoniae gây ra nhiều loại bệnh bao gồm viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng máu và nhiễm trùng huyết. Những bệnh nhiễm trùng này đặc biệt nghiêm trọng khi xảy ra ở những bệnh nhân dễ bị tổn thương như: trẻ sơ sinh, người già và những người bị suy giảm miễn dịch2. Klebsiella pneumoniae là một trong những tác nhân gây nhiễm khuẩn bệnh viện liên quan đến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao3. Tỷ lệ kháng carbapenem đã phổ biến trên toàn cầu ở Klebsiella pneumoniae, là nguyên nhân đáng báo động trong toàn bộ hệ thống y tế nói chung5. Sự kháng thuốc của vi khuẩn này rất nguy hiểm bởi vì bản thân loại vi khuẩn này có khả năng sinh được hai loại enzym: β- lactam phổ rộng và carbapenemase. Đề kháng carbapenem của Klebsiella pneumoniae có nhiều cơ chế khác nhau nhưng được chia làm hai cơ chế: Đề kháng do sinh enzyme carbapenemase thuỷ phân kháng sinh carbapenem và đề kháng không do enzyme như thay đổi cấu trúc mất porin hoặc thay đổi đích tác động hoặc do hệ thống bơm đẩy của vi khuẩn khi tiếp xúc với kháng sinh. K. pneumoniae sinh carbapenemase thường đề kháng hầu hết các nhóm kháng sinh: nhóm β- lactam, fluoroquinolones và aminoglycoside. Rất ít lựa chọn điều trị còn lại cho những bệnh nhân nhiễm K. pneumoniae đa kháng thuốc. Trước tình trạng vi khuẩn gia tăng sự đề kháng kháng sinh, trong khi hầu như không phát triển được các kháng sinh mới nên nhiều nghiên cứu đã tập trung nghiên cứu tạo ra sản phẩm từ các kháng sinh β lactam thế hệ 3 kết hợp với các chất ức chế β-lactamase mới như: avibactam, varobactam… tác dụng tốt với trên các chủng đa kháng4,5. Các liệu pháp phối hợp kháng sinh như: carbapenem phối hợp, tigecycline phối hợp meropenem6 đã được sử dụng trong điều trị trong trường hợp nhiễm trùng do Klebsiella pneumoniae…Tuy nhiên các liệu pháp điều trị cho các chủng Klebsiella pneumoniae sinh carbapenemase có hiệu quả khác nhau trên từng nhóm gene mã hóa ra carbapenemase này. Từ những lý do trên chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu: “Phân loại carbapenemase và tìm hiểu kiểu cách đề kháng của các chủng Klebsiella pneumoniae kháng carbapenem tại khoa Hồi sức cấp cứu bệnh viện hữu nghị Việt Đức từ 5/2019 đến 5/2020” với 2 mục tiêu sau: 1. Phân loại carbapenemase của Klebsiella pneumoniae kháng carbapenem bằng hệ thống tự động và PCR. 2. Tìm hiểu kiểu cách đề kháng của Klebsiella pneumoniae sinh carbapenemase.