Đánh giá kết quả sớm điều trị tổn thương hẹp nặng động mạch chậu (TASC II C-D) bằng stent có màng bọc ở bệnh nhân bệnh động mạch chi dưới mạn tính

Abstract

Hẹp nặng động mạch chậu là một trong các bệnh lý của Bệnh động mạch chi dưới (BĐMCD) mạn tính, nguyên nhân thường gặp do xơ vữa1. Tổn thương xơ vữa gây hẹp nặng hoặc tắc hoàn toàn lòng động mạch chậu, làm giảm lượng máu tới hạ lưu gây ra thiếu máu chi dưới với các biểu hiện như đau các mức độ, đau khi gắng sức hay cả khi nghỉ, loét, hoại tử hoặc mất tổ chức của chi dưới1. Ở Việt Nam, Bệnh nhân đến viện điều trị các triệu chứng đã ở giai đoạn thiếu máu chi trầm trọng, có đau cả khi nghỉ, có dấu hiệu hoại tử hoặc loét, mất tổ chức chi dưới, có nguy cơ cao phải cắt cụt chi1,2, tuổi cao, nhiều bệnh lý nội khoa nặng kèm theo (đặc biệt các bệnh lý tim mạch) đã làm tăng độ khó và phức tạp cho chẩn đoán, điều trị, chăm sóc, cũng như lựa chọn phương pháp can thiệp tái tưới máu phù hợp, đồng thời cũng làm tăng các nguy cơ rủi ro, biến chứng khi thực hiện kỹ thuật thậm chí có thể gây tử vong3. Điều trị các tổn thương hẹp nặng động mạch chậu (TASC II C, D) phải bao gồm tái tưới máu chi dưới, điều trị nội khoa, thay đổi các yếu tố nguy cơ1. Tái tưới máu chi dưới ở những bệnh nhân này bằng phương pháp phẫu thuật bắc cầu, can thiệp nội mạch hay kết hợp cả 2 trong một thì (phẫu thuật Hybrid) luôn tiềm ẩn những nguy cơ rủi ro như thủng mạch, vỡ mạch gây chảy máu và các biến chứng toàn thân cho người bệnh, các phường pháp này đã được thực hiện từ nhiều năm ở nhiều bệnh viện4,5,6 chỉ định cho từng tổn thương cụ thể. Việc lựa chọn, chỉ định phương pháp điều trị phải dựa trên đánh giá nhiều yếu tố như hình thái tổn thương, tình trạng người bệnh, tình trạng bệnh lý kèm theo, nguy cơ xảy ra các biến cố trong khi thực hiện kỹ thuật6. Sự ra đời của các thế hệ Stent mới và vật tư y tế hỗ trợ can thiệp thì chỉ định can thiệp nội mạch đã được mở rộng hơn với các tổn thương động mạch chậu nặng, phức tạp (TASCII C-D), tổn thương nhiều tầng động mạch chi dưới, đặc biệt ở nhóm bệnh nhân cao tuổi, có bệnh lý nội khoa nặng, nguy cơ phẫu thuật cao7,8,9. So với các can thiệp ĐM chi dưới khác, can thiệp động mạch chậu với các tổn thương nặng có những khó khăn do đường kính mạch máu to, áp lực dòng máu lớn, thành mạch yếu nên với stent thường có tỷ lệ tái hẹp cao và các biến chứng bóc tách thành mạch, thủng hay vỡ động mạch gây biến chứng chảy máu có thể đe dọa đến tính mạng. Stent có màng bọc (Covered Stent) được cấu tạo là một khung giá đỡ bằng kim loại, bên ngoài được bao phủ bằng màng bọc (bằng vải polyester siêu mỏng hay polycarbonat)10. Sử dụng Stent có màng bọc điều trị các tổn thương hẹp nặng động mạch chậu trong can thiệp nội mạch qua da bước đầu ghi nhận có kết quả trội hơn cả về tính an toàn trong thủ thuật, thời gian thực hiện thủ thuật cũng như khả năng tái hẹp động mạch sau can thiệp. Stent này còn sử dụng trong các trường hợp có biến chứng bóc tách, rách thành động mạch, phình động mạch, thông động tĩnh mạch từ đó tránh được các nguy cơ phải phẫu thuật mạch máu hay cắt cụt chi9,10. Stent có màng bọc đã đươc sử dụng từ nhiều năm cho các tổn thương động mạch chậu nhưng chưa có đánh giá nào riêng về kết quả thực hiện kỹ thuật, hiệu quả cải thiện lâm sàng sau can thiệp, tính an toàn và khả năng hạn chế tái hẹp lòng mạch với những tổn thương hẹp nặng động mạch chậu mạn tính. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Đánh giá kết quả sớm điều trị tổn thương hẹp nặng động mạch chậu (TASC II C-D) bằng stent có màng bọc ở bệnh nhân bệnh động mạch chi dưới mạn tính” với mục tiêu: 1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân bệnh động mạch chi dưới mạn tính có tổn thương động mạch chậu TASC II C-D. 2. Đánh giá kết quả sớm (ngay sau can thiệp), ngắn hạn (3 tháng) của phương pháp đặt stent có màng bọc của bệnh nhân nói trên.