NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM MÔ BỆNH HỌC VÀ MỘT SỐ THÀNH PHẦN VI MÔI TRƯỜNG U TRONG UNG THƯ BIỂU MÔ ĐẠI TRỰC TRÀNG

Abstract

Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, bệnh có xu hướng ngày càng gia tăng. Dựa trên tình hình ung thư toàn cầu năm 2018 (GLOBOCAN 2018), trên thế giới có khoảng 18,1 triệu trường hợp ung thư mới mắc và ước tính sẽ tăng lên 29,5 triệu đến năm 2040.1 Ung thư đại trực tràng (UTĐTT) là ung thư phổ biến thứ ba sau ung thư phổi và ung thư vú với gần 1,8 triệu trường hợp mới mắc trong năm 2018, tỷ lệ tử vong đứng thứ 2 sau ung thư phổi. Tỷ lệ mắc bệnh giữa các vùng miền, các châu lục có sự khác nhau. Tại Hoa Kỳ trong năm 2020 phát hiện gần 148.000 ca mới mắc ung thư đại trực tràng, trong đó gần 18.000 ca phát hiện trước 50 tuổi, hơn 53.000 trường hợp tử vong.2 Theo ghi nhận ung thư ở Việt Nam đến năm 2018 có khoảng 14.733 trường hợp mắc mới ung thư cho cả hai giới. Ung thư đại trực tràng đứng thứ năm về tần số sau các ung thư của gan, phổi, dạ dày và tuyến vú. Típ mô học, độ mô học, xâm nhập mạch và di căn hạch là các yếu tố quan trọng phục vụ cho điều trị và tiên lượng bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Gần đây nhất Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) đã đưa ra bảng phân loại mô bệnh học ung thư đại trực tràng năm 2019 với nhiều dưới típ mô bệnh học có ý nghĩa tiên lượng khác nhau cho bệnh nhân như ung thư biểu mô nhày, ung thư biểu mô vi nhú, ung thư biểu mô tuyến răng cưa, ung thư biểu mô tế bào nhẫn.3 Một yếu tố mới được đề cập gần đây, đó là hình ảnh nảy chồi u (Tumor budding). Nó thể hiện sự mất biệt hóa, mất kết dính của một nhóm nhỏ tế bào u, là tiền đề cho sự xâm nhập và di căn. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy nảy chồi u có liên quan đến sự xâm nhập mạch, thần kinh, di căn hạch và làm giảm thời gian sống còn của bệnh nhân.4 Không chỉ thành phần tế bào u mà thành phần mô đệm (vi môi trường u) cũng có ý nghĩa quan trọng trong điều trị và tiên lượng ung thư đại trực tràng. Các yếu tố như mô đệm xơ hay mức độ xâm nhập viêm trong u đã được nhiều tác giả nghiên cứu và đã chứng minh được vai trò tiên lượng cũng như dự báo kết quả điều trị của các yếu tố này với bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Ngày nay các nhà nghiên cứu đang đi sâu vào nghiên cứu bệnh học phân tử và gen của các tế bào u cũng như các tế bào trong mô đệm để tìm hiểu cơ chế cũng như giúp tìm ra các thế hệ mới thuốc điều trị ung thư có khả năng tác động chính xác tới các đích tiềm năng trong từng nhóm tế bào. Ở Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu về ung thư đại trực tràng, nhưng chủ yếu là về đặc điểm mô bệnh học theo phân loại của TCYTTG năm 2000 và năm 2010, chưa có nghiên cứu đề cập đến phân loại mô bệnh học mới nhất năm 2019 và có rất ít những nghiên cứu về hình ảnh nảy chồi u hay đặc điểm của mô đệm u trong ung thư đại trực tràng. Vì vậy, tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu đặc điểm mô bệnh học và một số thành phần vi môi trường u trong ung thư biểu mô đại trực tràng” với hai mục tiêu chính: 1. Nhận xét đặc điểm mô bệnh học ung thư biểu mô đại trực tràng theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới năm 2019. 2. Mô tả đặc điểm một số thành phần vi môi trường u và đối chiếu với đặc điểm mô bệnh học ung thư biểu mô đại trực tràng.