KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ UNG THƯ CỔ TỬ CUNG GIAI ĐOẠN IIB-IIIB CÓ SỬ DỤNG XẠ TRỊ ÁP SUẤT LIỀU CAO DƯỚI HƯỚNG DẪN HÌNH ẢNH BA CHIỀU

Abstract

Ung thư cổ tử cung (UTCTC) là một trong bốn bệnh ung thư thường gặp ở phụ nữ, tỷ lệ mắc bệnh tuỳ thuộc vào từng khu vực địa lý. Tỷ lệ tử vong của UTCTC ở nữ giới cao chỉ sau ung thư vú, đặc biệt là ở các nước đang phát triển1,2,3. Theo tổ chức ghi nhận ung thư quốc tế (IRAC), ước tính năm 2018 trên toàn thế giới có khoảng 569,847 trường hợp UTCTC mới mắc; 311,365 trường hợp chết do UTCTC. Tỉ lệ mắc cao nhất ở các nước châu Phi, thấp nhất ở các nước Úc, New Zealand và khu vực Tây Á4. Tại Việt Nam, theo GLOBOCAN năm 2018 có 4177 ca mới mắc và 2420 trường hợp chết do UTCTC, đứng thứ 10 trong các loại ung thư về tỉ lệ chết và tỉ lệ mới mắc ở cả hai giới4. Triệu chứng lâm sàng của bệnh ung thư cổ tử cung thường nghèo nàn ở giai đoạn đầu, khi có biểu hiện rõ thì thường đã ở giai đoạn muộn. UTCTC có thể chữa khỏi nếu được chẩn đoán và điều trị sớm1,3,5. Tiên lượng bệnh UTCTC phụ thuộc vào kích thước của khối u, loại mô bệnh học và đặc biệt là giai đoạn của bệnh UTCTC1,3,5. Mặc dù các biện pháp sàng lọc, phát hiện sớm UTCTC đã được áp dụng nhưng tỷ lệ UTCTC giai đoạn muộn không mổ được (IIB, III) vẫn chiếm trên 50% số trường hợp mắc mới. Đối với UTCTC giai đoạn sớm, có tỷ lệ chữa khỏi cao bằng phẫu thuật hoặc xạ trị đơn thuần5,6,7. Tuy nhiên, đối với UTCTC ở giai đoạn muộn như IIB-III, vai trò của phẫu thuật là khá hạn chế. Phác đồ điều trị cho UTCTC giai đoạn IIB-III là hóa xạ trị đồng thời hoặc xạ trị đơn thuần với sự kết hợp xạ từ ngoài và xạ áp sát tại cổ tử cung6,8,9,10. Kỹ thuật xạ áp sát suất liều cao (High Dose Rate Brachytherapy) sử dụng nguồn Iridium 192 đã và đang được ứng dụng rộng rãi ở các trung tâm xạ trị trên thế giới11,12,13,14 cũng như ở Việt Nam15,16,17 để điều trị nhiều loại bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư cổ tử cung. Gần đây phương pháp xạ trị áp sát suất liều cao dưới hướng dẫn hình ảnh ba chiều (HDR 3D- IGBT) đã phát triển mạnh nhờ sự tiến bộ của các thế hệ máy xạ áp sát HDR hiện đại (đa kênh, nguồn điểm) kết hợp với hình ảnh mô phỏng CLVT/CHT7,11,18. Tại Việt Nam, Bệnh viện K là một trong những cơ sở y tế đầu tiên ứng dụng kỹ thuật xạ trị áp sát suất liều cao có hướng dẫn hình ảnh cắt lớp vi tính (HDR 3D- IGBT) để điều trị bệnh UTCTC từ năm 2017. Kỹ thuật này cho phép chỉ định và khảo sát liều lượng xạ trị theo thể tích khối u và tổ chức lành liền kề dưới hướng dẫn hình ảnh ba chiều8,10,14. Vì vậy giúp kiểm soát liều xạ trị tại thể tích bia lâm sàng (CTV) và mô lành liền kề (OAR) chính xác hơn kỹ thuật xạ áp sát truyền thống dựa vào phim X-quang (kỹ thuật HDR 2D-BT)18,19,20. Tuy nhiên, phương pháp xạ trị HDR 3D -IGBT là kỹ thuật mới không chỉ đối với Việt Nam mà còn với nhiều nước trên thế giới11, nên còn nhiều quan điểm điều trị khác biệt giữa các trung tâm xạ trị lớn trên thế giới như Hoa Kỳ, Châu Âu và Nhật Bản6,7,10,11. Chính vì vậy, nghiên cứu là hết sức cần thiết để đánh giá ảnh hưởng của ứng dụng kỹ thuật mới tới kết quả điều trị UTCTC tại cơ sở. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu sau: 1. Đánh giá kết quả điều trị ung thư cổ tử cung giai đoạn IIB - IIIB có sử dụng xạ trị áp sát suất liều cao dưới hướng dẫn hình ảnh ba chiều. 2. Nhận xét một số tác dụng không mong muốn của phương pháp trên.