ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỌC LÂM SÀNG VÀ GIÁ TRỊ CỦA PCR ĐA MỒI TRONG CHẨN ĐOÁN VIÊM MÀNG NÃO NHIỄM KHUẨN Ở TRẺ SƠ SINH

Abstract

Y học tiến bộ hiện tại đã có những phát triển vượt bậc về chẩn đoán và điều trị, nhưng bệnh lý viêm màng não nhiễm khuẩn (VMNNK) sơ sinh vẫn là một thách thức trong chuyên ngành sơ sinh với tỷ lệ tử vong và tỷ lệ di chứng còn cao. VMNNK sơ sinh là bệnh lý nhiễm khuẩn màng não cấp tính ở trẻ dưới 28 ngày tuổi.1 Tỷ lệ trẻ sơ sinh mắc VMNNK ở các nước phát triển khoảng 0,3‰,2 ở các nước đang phát triển, tỷ lệ mắc bệnh cao hơn, ở mức 0,8‰ - 6,1‰, với tỷ lệ tử vong lên đến 58%.3 Theo nghiên cứu tại khoa Sơ sinh bệnh viện Nhi Trung ương từ năm 2000-2004, tỷ lệ sơ sinh VMNNK chiếm 1,05% tổng số sơ sinh nhập viện, trong số này tỷ lệ tử vong là 19,8%, tỷ lệ di chứng 12,3%.4 Theo nghiên cứu của Phạm Thị Thu Hương năm 2010- 2011 tại bệnh viện trẻ em Hải Phòng tỷ lệ VMNNK ở trẻ sơ sinh chiếm 1,7% so với tổng số trẻ sơ sinh nhập viện điều trị, tỷ lệ tử vong là 1,19% và di chứng là 4,76%.5 Ở các nước phát triển, nguyên nhân hàng đầu gây bệnh là GBS, chiếm 50%, nguyên nhân E.Coli chiếm 20%.6 Tại các nước đang phát triển, vi khuẩn gram âm là nguyên nhân chính gây bệnh mà phổ biến nhất là Klebsiella và E.Coli gây VMNNK muộn ở sơ sinh.7,8 Vi khuẩn gram âm là nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất cũng như để lại di chứng nặng nề nhất.9 Theo nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Thanh 69,3% tác nhân tìm thấy là do vi khuẩn gram âm trong đó hay gặp nhất là Klebsiella, gram dương gặp ít hơn (30,7%) và đứng đầu là GBS.4 Chẩn đoán VMNNK sơ sinh dựa vào triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm dịch não tủy. Cấy dịch não tủy tìm căn nguyên gây bệnh là tiêu chuẩn tốt nhất để chẩn đoán tuy nhiên tỷ lệ dương tính của xét nghiệm này rất thấp.10 Trong khi việc chẩn đoán sớm và định hướng sớm căn nguyên gây bệnh có ý nghĩa quyết định tới hiệu quả điều trị, giảm đáng kể tỷ lệ tử vong và di chứng của bệnh. Hiện nay việc định danh căn nguyên VMNNK không còn chỉ phụ thuộc hoàn toàn vào xét nghiệm nuôi cấy dịch não tủy mà còn có vai trò của phương pháp PCR dịch não tủy. Kỹ thuật PCR đa mồi đã được ứng dụng rộng rãi trong xác định các căn nguyên gây bệnh tại bệnh viện Nhi Trung ương, trong đó có áp dụng tại trung tâm Sơ sinh trong chẩn đoán nguyên nhân gây VMNNK sơ sinh. Với mong muốn đánh giá hiệu quả của PCR đa mồi dịch não tủy trong chẩn đoán VMNNK sơ sinh chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm dịch tễ học lâm sàng của viêm màng não nhiễm khuẩn ở trẻ sơ sinh tại bệnh viện Nhi Trung Ương từ 01/07/2019 đến 30/06/2020. 2. Nhận xét giá trị của PCR đa mồi trong chẩn đoán viêm màng não nhiễm khuẩn ở sơ sinh.