ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ LẤY SỎI ỐNG MẬT CHỦ QUA NỘI SOI MẬT TỤY NGƯỢC DÒNG Ở BỆNH NHÂN CÓ TÚI THỪA VÀ KHÔNG CÓ TÚI THỪA TÁ TRÀNG

Abstract

Bệnh lý sỏi ống mật chủ khá phổ biến ở nước ta cũng như các nước đang phát triển và là bệnh lý đặc trưng của các nước nhiệt đới. Cho đến nay, tại Việt Nam tình trạng vệ sinh ăn uống và dự phòng có tiến bộ nhiều nhưng sỏi ống mật chủ vẫn còn phổ biến và gây ra nhiều biến chứng trầm trọng. Tỷ lệ mắc bệnh sỏi ống mật chủ từ 50-60% trong số bệnh lý sỏi mật và là nguyên nhân chính gây tắc mật, nhiễm trùng đường mật cấp tính tỷ lệ tử vong cao.Cơ chế bệnh sinh của sỏi mật khá phức tạp, thường liên quan đến nhiễm trùng và ký sinh trùng đường mật đặc biệt là giun đũa. Nhưng một nguyên nhân sỏi ống mật chủ khá thường gặp nhưng ít được chú ý đến đó là túi thừa tá tràng quanh bóng Vater. Theo Trần Thị Hạnh, tỷ lệ túi thừa tá tràng ở nhóm bệnh nhân sỏi mật là 12,7% cao hơn hẳn nhóm không có sỏi mật là 0,8% 1. Đã có nhiều phương pháp điều trị sỏi mật như: thuốc tan sỏi, phẫu thuật (mở, nội soi), tán sỏi và lấy sỏi qua nội soi mật- tụy ngược dòng …. Trong đó phẫu thuật mở ổ bụng lấy sỏi và dẫn lưu Kehr là phương pháp kinh điển nhưng có hiệu quả cao, được coi là triệt để nhất vẫn đang được áp dụng rộng rãi. Tuy nhiên, đây là phẫu thuật lớn, phức tạp, thời gian nằm viện dài, hậu phẫu nặng nề, chi phí tốn kém, tỉ lệ tai biến, tử vong còn cao, vấn đề sót sỏi và tái phát sỏi làm ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý bệnh nhân cũng như người nhà. Nội soi mật - tụy ngược dòng lấy sỏi ống mật chủ được coi là phương pháp ưu việt nhất hiện nay, vì can thiệp qua đường tự nhiên, ít xâm phạm, thời gian can thiệp và nằm viện ngắn, tỉ lệ thành công cao, chăm sóc nhẹ nhàng, hồi phục nhanh và chi phí thấp.

Túi thừa tá tràng là một loại dị dạng của tá tràng nguyên nhân do bẩm sịnh hoặc mắc phải 2. Bệnh thường không có biểu hiện lâm sàng đặc hiệu khi nó không có biến chứng. Lotveit T 3 nghiên cứu và nhận thấy ở bệnh nhân có túi thừa tá tràng cạnh nhú thì trương lực cơ và hoạt động co thắt của cơ vòng ống mật chủ tá tràng giảm nhiều so với người bình thường, đây cũng là yếu tố góp phần hình thành sỏi mật. Túi thừa tá tràng nằm ở trần của nhú sẽ gây khó khăn cho đặt catheter hay dễ thủng khi cắt cơ vòng Oddi làm giảm tỷ lệ thành công và tăng tỷ lệ biến chứng của nội soi mật tụy ngược dòng can thiệp. Hiện nay, trên thế giới và Việt Nam có nhiều công trình nghiên cứu về kết quả lấy sỏi ống mật chủ qua nội soi mật tụy ngược dòng ở bệnh nhân sỏi ống mật chủ nói chung, nhưng ở bệnh nhân có túi thừa tá tràng thì còn rất ít nghiên cứu đặc biệt là ở Việt Nam. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm hai mục tiêu: 1. Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh nhân sỏi ống mật chủ có túi thừa tá tràng và không có túi thừa tá tràng tại khoa tiêu hóa bệnh viện Bạch Mai 2. So sánh kết quả lấy sỏi ống mật chủ qua nội soi mật tụy ngược dòng ở bệnh nhân có túi thừa tá tràng và không có túi thừa tá tràng.