Nghiên cứu thái độ xử trí phòng lây truyền mẹ con ở các sản phụ nhiễm HIV/AIDS đẻ tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội

Abstract

HIV/AIDS - được phát hiện từ đầu những năm 80 của thế kỷ trước, với tên gọi “Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải”. Trong hơn ba thập kỷ qua, bất chấp những nỗ lực phòng chống của cộng đồng quốc tế, HIV/AIDS vẫn là một trong những căn bệnh nguy hiểm của thế kỷ, đã trở thành một đại dịch có tính chất toàn cầu đe dọa nghiêm trọng đến nhiều mặt của đời sống và xã hội, đặc biệt là sức khỏe và tính mạng của mọi người, trong đó phụ nữ và trẻ em1,2. Tính đến tháng 12 năm 2017, thế giới có khoảng 37 triệu người nhiễm HIV còn sống, khoảng 35,4 triệu người đã tử vong vì AIDS và mỗi năm thế giới vẫn còn khoảng 2 triệu người mới nhiễm HIV3. Theo số liệu thống kê sơ bộ hàng năm có khoảng 1,8 – 2 triệu phụ nữ sinh con, trong đó có khoảng 5.000 – 7.000 phụ nữ mang thai nhiễm HIV, nếu không được phát hiện và dùng thuốc dự phòng lây truyền sớm thì sẽ có khoảng 1.800 trẻ em sinh ra bị nhiễm HIV từ mẹ2. Tại Việt Nam, hàng năm cả nước có hơn 10.000 ca nhiễm mới. Tỷ lệ phụ nữ mang thai nhiễm HIV/AIDS tăng từ 0,02% năm 1994 lên 0,34% vào năm 20014,5. Các em bé sinh ra từ những bà mẹ nhiễm HIV đứng trước nguy cơ lây nhiễm từ 2% ở các nước phát triển cho đến 30% ở các nước đang phát triển6. Đây là những đối tượng luôn được xã hội dành cho sự quan tâm đặc biệt, nhất là trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Khi người phụ nữ mang thai nhiễm HIV sẽ ảnh hưởng tới quá trình thai nghén: tăng nguy cơ sảy thai, thai chậm phát triển trong tử cung, thai chết lưu, nguy cơ đẻ non, nguy cơ trẻ đẻ ra thấp cân; làm tăng nguy cơ tử vong chu sinh. Quá trình mang thai cũng làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, tạo điều kiện cho sự nhân lên của HIV, góp phần đẩy nhanh sự tiến triển sang giai đoạn AIDS1.

Phát hiện sớm phụ nữ mang thai nhiễm HIV để quản lý thai nghén tốt và sử dụng thuốc dự phòng lây truyền mẹ con sớm, cùng với thái độ xử trí sản khoa thích hợp rất quan trọng nhằm giảm tối đa những trẻ em sinh ra bị nhiễm HIV từ mẹ. Bệnh viện Phụ sản Hà Nội là một trong hai bệnh viện đầu ngành ở phía Bắc đi đầu trong công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh. Trong những năm qua, bệnh viện đã điều trị cho nhiều trường hợp nhiễm HIV trong đó có một lượng lớn trường hợp bà mẹ mang thai. Tuy còn nhiều khó khăn nhưng bệnh viện đã góp phần không nhỏ trong công tác phòng chống sự lây lan HIV/AIDS trong cộng đồng và lây truyền mẹ - con. Vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu thái độ xử trí phòng lây truyền mẹ con ở các sản phụ nhiễm HIV/AIDS đẻ tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội” được tiến hành với mục đích: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của các sản phụ nhiễm HIV/AIDS đẻ tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội trong 5 năm từ 2014 đến 2018. 2. Nhận xét thái độ xử trí phòng lây truyền mẹ con ở nhóm sản phụ được nghiên cứu.