ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA ONDANSETRON TRONG DỰ PHÒNG MỘT SỐ TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN CỦA GÂY TÊ TỦY SỐNG TRONG PHẪU THUẬT CHI DƯỚI

Abstract

Gây tê tủy sống là một phương pháp vô cảm phổ biến nhất được ứng dụng trong nhiều phẫu thuật như sản khoa, phẫu thuật chi dưới, phẫu thuật tiêu hóa vùng bụng dưới (mổ viêm ruột thừa, thoát vị bẹn,…), phẫu thuật tiết niệu và các bệnh lý về đường tiết niệu sinh dục. Tụt huyết áp là một trong những biến chứng nguy hại và thường gặp nhất sau gây tê tủy sống, có thể gây ngừng tim và tử vong nếu không được xử trí kịp thời. Tỷ lệ tụt huyết áp mà không có bất kỳ biện pháp dự phòng nào gặp khoảng 50-80%1 các trường hợp sau gây tê tủy sống. Ngoài ra còn gặp các biến chứng khác như mạch chậm, nôn và buồn nôn,… chiếm tỷ lệ hơn 66% bệnh nhân được gây tê tủy sống2. Tỷ lệ nôn và buồn nôn ở bệnh nhân được gây tê tủy sống gặp khá cao khoảng 50- 80%1. Nguyên nhân tụt huyết áp sau gây tê tủy sống chủ yếu do ức chế giao cảm. Thuốc tê phong bế thần kinh giao cảm cạnh sống gây giãn mạch dẫn đến thiếu thể tích tuần hoàn, giảm lưu lượng tim và tụt huyết áp. Khi phong bế thần kinh giao cảm cao qua mức T4- T5 gây ức chế đám rối thần kinh tự động gia tốc tim gây nhịp tim chậm. Có nhiều phương pháp có thể phòng ngừa và điều trị tụt huyết áp khi gây tê tủy sống như truyền dịch trước khi gây tê tủy sống, sử dụng các loại thuốc (ephedrin, phenylephrin, ondansetron,…), các phương pháp khác như nâng chân,…tùy từng trường hợp cụ thể theo đúng chỉ định sẽ đem lại hiệu quả và an toàn trong điều trị. Ondansetron là chất đối kháng thụ thể Serotonin (5-HT3) mạnh có tính chọn lọc cao. Ondansetron được chỉ định để điều trị buồn nôn và nôn nặng do hóa trị, xạ trị gây độc tế bào (đối với bệnh nhân từ 6 tháng tuổi trở lên), dự phòng nôn, buồn nôn hậu phẫu3. Ngoài ra ondansetron còn có vai trò quan trọng trong dự phòng tụt huyết áp sau gây tê tủy sống. Có nhiều nghiên cứu trên thế giới chỉ ra rằng ondansetron có hiệu quả trong dự phòng tụt huyết áp sau gây tê tủy sống để mổ đẻ4,5,6 ,7,8,9. Ở Việt nam có nhiều nghiên cứu về tác dụng dự phòng buồn nôn và nôn của ondansetron sau phẫu thuật nhưng chưa có nghiên cứu nào đề cập kỹ về tác dụng dự phòng tụt huyết áp sau gây tê tủy sống của ondansetron. Để hiểu rõ hơn về vai trò dự phòng tụt huyết áp, và một số tác dụng không mong muốn khi gây tê tủy sống của ondansetron chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá hiệu quả của ondansetron trong dự phòng một số tác dụng không mong muốn của gây tê tủy sống trong phẫu thuật chi dưới”. Nhằm 2 mục tiêu: 1. Đánh giá tác dụng dự phòng tụt huyết áp của ondansetron liều 8mg trong gây tê tủy sống trong phẫu thuật chi dưới. 2. Đánh giá tác dụng dự phòng buồn nôn, nôn, ngứa và run của ondansetron trên bệnh nhân gây tê tủy sống cho phẫu thuật chi dưới.