ĐIỀU TRỊ NÃO ÚNG THỦY Ở NGƯỜI LỚN BẰNG PHƯƠNG PHÁP DẪN LƯU NÃO THẤT Ổ BỤNG

Abstract

Não úng thủy (Hydrocephalus) là tình trạng tích tụ dịch não tủy trong các não thất quá mức bình thường dẫn đến tình trạng giãn các não thất, tăng áp lực nội sọ. Nguyên nhân có thể do rối loạn các quá trình sinh sản, lưu thông và hấp thu dịch não tủy 1. Theo một số thống kê tỷ lệ mắc bệnh dao động từ 1 – 1,5% dân số 2. Phân loại theo chức năng, não úng thủy thường được chia thành hai loại: thể tắc nghẽn và thể thông. Não úng thủy thể tắc nghẽn là hiện tượng hạn chế lưu thông dịch não tủy do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Còn não úng thủy thể thông là không có sự tắc nghẽn lưu thông dịch não tủy nhưng có sự rối loạn quá trình bài tiết và hấp thu dịch não tủy 3. Não úng thủy thể thông đi kèm với một tam chứng kinh điển bao gồm giảm trí nhớ, rối loạn dáng đi và tiểu tiện không tự chủ. Do đây là hội chứng lâm sàng có thể điều trị được bằng cách đặt một dẫn lưu não thất ổ bụng, nên nó cần phải được nhận biết và chẩn đoán chính xác. Tuy nhiên, có rất ít sự đồng thuận về vấn đề chẩn đoán não úng thủy cũng như lựa chọn bệnh nhân cho chỉ định điều trị dẫn lưu não thất. Ngày nay với sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh: chụp cắt lớp vi tính (CLVT), cộng hưởng từ (CHT) không những giúp chẩn đoán xác định não úng thủy mà còn có thể chẩn đoán được nguyên nhân gây bệnh.Trên cơ sở đó có chiến thuật và phương pháp điều trị hợp lý 4. Điều trị não úng thủy nói chung ở cả thể thông và thế tắc là dẫn lưu não thất, có hiệu quả hơn hẳn điều trị nội khoa như dùng acetazolamide, các thuốc lợi niệu thẩm thấu, chọc dẫn lưu lưng với kim to nhiều lần hoặc so với nội soi mở thông sàn não thất ba 3. Phương pháp dẫn lưu não thất - ổ bụng là dẫn lưu dịch não tủy từ não thất xuống ổ bụng nhờ một hệ thống ống làm bằng vật liệu mềm được luồn dưới da. Phương pháp được thực hiện đầu tiên bởi Kausch năm 1908. Phương pháp này có thể áp dụng điều trị giãn não thất cho các nguyên nhân khác nhau như não úng thủy, giãn não thất mắc phải do chấn thương, xuất huyết dưới nhện, lao, u não... Thành công của phương pháp dẫn lưu não thất - ổ bụng gắn liền với sự ra đời và phát triển của các hệ thống van dẫn lưu. Ngày nay, nhiều hệ thống dẫn lưu với những tiến bộ của chất liệu sản xuất, khả năng thay đổi áp lực, khả năng kháng khuẩn... được áp dụng đã mang lại hiệu quả cao trong điều trị, đồng thời hạn chế các biến chứng như nhiễm khuẩn và tắc dẫn lưu ... của phương pháp này. Phẫu thuật dẫn lưu não thất - ổ bụng đã được áp dụng khá phổ biến để điều trị não úng thủy tại các bệnh viện trong nước. Đây là phẫu thuật không quá phức tạp nhưng nhiều biến chứng và khi xảy ra biến chứng thường nặng nề, dai dẳng, bệnh nhân sẽ sống chung suốt đời với dẫn lưu và tình trạng biến chứng có thể diễn ra bất cứ lúc nào. Nhằm tổng hợp chung về các bệnh nhân có dẫn lưu não thất ổ bụng do dãn não thất và đưa ra các khuyến cáo trong quá trình chẩn đoán, phẫu thuật và điều trị sau mổ, góp phần làm rõ hơn các mối liên quan giữa nguyên nhân gây bệnh, phẫu thuật và biến chứng, hạn chế việc xảy ra các biến chứng, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Điều trị não úng thủy ở người lớn bằng phương pháp dẫn lưu não thất ổ bụng ” với mục tiêu: 1. Đánh giá kết quả điều trị não úng thủy bằng phương pháp phẫu thuật dẫn lưu não thất ổ bụng. 2. Nhận xét một số yếu tố liên quan đến biến chứng sau mổ dẫn lưu não thất ổ bụng.