NGHIÊN CỨU MỘT SỐ KÍCH THƯỚC KHỚP HÁNG TRÊN PHIM CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH

Abstract

Thay khớp háng (TKH) (toàn phần hoặc bán phần) là một trong những phương pháp thường được sử dụng trong điều trị thương tổn của khớp.1 Trên thế giới, mỗi năm có hơn 1 triệu trường hợp TKH. Năm 2014, ở Mỹ có 370000 trường hợp thay khớp háng đã được thực hiện, và con số này được dự đoán lên đến 512000 trường hợp vào năm 2020. Năm 2017, số ca thay khớp háng ở Australia là 37000, ở Anh là 97000.2 Với sự phát triển của khoa học vật liệu, các phương tiện chẩn đoán hình ảnh và tiến bộ của y học trong phẫu thuật cũng như việc theo dõi và phục hồi chức năng sau mổ đã góp phần nâng cao tuổi thọ khớp háng nhân tạo, cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Tại Việt Nam, trong những năm gần đây, phẫu thuật thay khớp háng ngày càng phổ biến. Trình độ, kinh nghiệm của bác sĩ phẫu thuật thay khớp háng ngày càng được nâng cao, số lượng bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật thay khớp háng dần được tăng lên với kết quả khả quan. Tuy nhiên, biến chứng hậu phẫu như: Trật khớp, lỏng khớp, … dẫn đến việc thay khớp háng thì hai tới nay vẫn còn là thách thức. Mục tiêu của phẫu thuật thay khớp háng toàn phần là trả lại tầm vận động của khớp đồng thời hạn chế hẹp khoang khớp (impingement) và khôi phục cơ chế sinh lý học hướng tới mục tiêu ổn định cấu trúc của khớp. Đánh giá trước phẫu thuật (bao gồm chẩn đoán hình ảnh) giúp phẫu thuật viên có thông tin về các kích thước, góc khớp háng để có thể lựa chọn khớp nhân tạo phù hợp phù hợp với từng bệnh nhân, tránh được các biến chứng sau mổ. Chụp Xquang là phương pháp cơ bản trong thực hành lâm sàng của các nhà ngoại khoa. Dựa trên phim Xquang, phẫu thuật viên có thể biết được các kích thước khớp háng như góc nghiêng ổ cối, góc cổ thân, ... cũng như đánh giá tình trạng xương khớp trước, trong, và sau phẫu thuật. Tuy nhiên, nhược điểm của Xquang là mức độ phóng đại ảnh trên mỗi phim là khác nhau cũng như hình dạng xương xuất hiện trên phim không chính xác, không đo được góc nghiêng của xương. Trong khi đó, hình ảnh cắt lớp vi tính (CLVT) dựng hình 3D được coi như tiêu chuẩn vàng trong những đánh giá trước mổ với khả năng cho thấy thông tin chính xác hơn về các kích thước khớp háng, giúp phẫu thuật viên xác định chính xác hình ảnh giải phẫu của khớp, từ đó hỗ trợ việc lựa chọn loại khớp phù hợp cũng như thực hiện kỹ thuật mổ gắn khớp nhân tạo ở vị trí chính xác hơn, giúp khớp ổn định và có tuổi thọ cao hơn.3,4 Với mục đích cung cấp thêm số liệu bình thường của các kích thước khớp háng trên phim chụp CLVT, đồng thời góp phần giúp các nhà ngoại khoa và các bác sĩ có thêm số liệu tham khảo về hằng số kích thước khớp háng bình thường ở người Việt Nam trong quá trình thực hành lâm sàng, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu: Khảo sát các kích thước: Góc cổ - thân xương đùi, góc nghiêng trước của cổ xương đùi, góc nghiêng trước của ổ cối, góc nghiêng ngoài của ổ cối, góc nghiêng kết hợp và offset xương đùi trên phim chụp cắt lớp vi tính.