ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT CẮT DỊCH KÍNH SỚM ĐIỀU TRỊ XUẤT HUYẾT DỊCH KÍNH NẶNG

Abstract

Xuất huyết dịch kính (DK) là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây giảm thị lực cấp tính hoặc bán cấp. Tỉ lệ mắc hàng năm trong dân số là 7 trường hợp trên 100000 người1-3. Xuất huyết dịch kính là sự xâm lấn của máu vào trong buồng dịch kính làm che lấp các tổn thương khác trên võng mạc. Do đó, việc thăm khám, đánh giá cũng như điều trị các tổn thương võng mạc bị cản trở. Xuất huyết dịch kính là bệnh lý nặng của dịch kính và xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như: bệnh võng mạc đái tháo đường (ĐTĐ) tăng sinh, chấn thương, tắc tĩnh mạch võng mạc, bong dịch kính sau, bệnh mạch máu hắc mạc dạng polyp (PCV), viêm mạch máu võng mạc,… Vấn đề xác định nguyên nhân gây xuất huyết dịch kính là hết sức quan trọng vì tiến triển và tiên lượng bệnh phụ thuộc vào việc điều trị nguyên nhân4. Xuất huyết dịch kính đa dạng và phức tạp về nguyên nhân, bệnh cảnh lâm sàng, diễn biến, điều trị, đặc biệt với xuất huyết dịch kính nặng. Xuất huyết dịch kính nhẹ có thể điều trị nội khoa để máu tự tiêu mà không để lại biến chứng. Tuy nhiên việc điều trị nội khoa với những xuất huyết dịch kính nặng không hiệu quả và có nguy cơ dẫn đến các biến chứng như: bong võng mạc, glôcôm, nhiễm độc võng mạc, màng trước võng mạc5-7.... Bên cạnh đó, các sản phẩm từ quá trình tiêu máu gây độc sợi thần kinh, độc các tế bào cảm thụ ánh sáng của võng mạc làm nặng thêm tình trạng tổn thương của mắt. Do đó, với xuất huyết dịch kính nặng, nhiều tác giả ủng hộ điều trị phẫu thuật cắt dịch kính sớm trong vòng 2 tuần sau khi khởi phát8,9. Phẫu thuật cắt dịch kính sớm không những cải thiện thị lực sớm hơn cho bệnh nhân, giúp xác định và điều trị nguyên nhân đồng thời giảm nguy cơ nhiễm độc các tế bào cảm thụ ánh sáng. Phẫu thuật cắt dịch kính được tiến hành lần đầu vào năm 1970 và đã mở ra một trang mới trong điều trị bệnh lý dịch kính - võng mạc. Phẫu thuật đã góp phần vào việc cải thiện chức năng cho những mắt có tổn thương nặng mà trước kia không có khả năng điều trị. Theo thời gian, phẫu thuật cắt dịch kính ngày càng được hoàn thiện nhờ hệ thống máy móc hiện đại và phẫu thuật viên trình độ cao. Những tiến bộ đó giúp cho kết quả phẫu thuật tốt hơn, thời gian phẫu thuật ngắn hơn và giảm nguy cơ biến chứng. Ở Việt Nam đã có những nghiên cứu đánh giá về phẫu thuật cắt dịch kính điều trị xuất huyết dịch kính như: Đặng Thị Như Quỳnh (2010)10 đánh giá kết quả phẫu thuật cắt dịch kính điều trị một số hình thái xuất huyết dịch kính không do chấn thương, Nguyễn Minh Phú (2012)11 đánh giá kết quả phẫu thuật cắt dịch kính điều trị xuất huyết dịch kính nặng do chấn thương đụng dập nhãn cầu, Nguyễn Diệu Linh (2020)12 đánh giá kết quả điều trị xuất huyết dịch kính trong bệnh võng mạc đái tháo đường sau 1 năm bằng phương pháp tiêm Avastin nội nhãn kết hợp cắt dịch kính. Tuy nhiên vẫn chưa có nghiên cứu nào tìm hiểu về hiệu quả của phương pháp cắt dịch kính ở thời điểm sớm điều trị xuất huyết dịch kính nặng chưa rõ nguyên nhân. Vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài “ Đánh giá kết quả phẫu thuật cắt dịch kính sớm điều trị xuất huyết dịch kính nặng” với mục tiêu: 1. Đánh giá kết quả phẫu thuật cắt dịch kính sớm điều trị xuất huyết dịch kính nặng. 2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến kết quả phẫu thuật cắt dịch kính.