ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ TIÊM DEXTRANOMER/ HYALURONIC ACID ĐIỀU TRỊ LUỒNG TRÀO NGƯỢC BÀNG QUANG – NIỆU QUẢN TIÊN PHÁT Ở TRẺ EM TẠI BỆNH VIỆN NHI TRUNG ƯƠNG TỪ 2017 ĐẾN 2019

Abstract

Luồng trào ngược bàng quang - niệu quản là hiện tượng trào ngược nước tiểu từ bàng quang vào niệu quản, có thể lên đến đài bể thận và cả trong thận. Nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc khoảng 1% ở trẻ khỏe mạnh, nhưng tỷ lệ này có thể lên tới 20% - 40% ở những trẻ có nhiễm khuẩn đường tiết niệu 1,2. Nhờ sự phát triển của siêu âm trước sinh mà những nghiên cứu gần đây cho thấy tỷ lệ trào ngược chiếm tới 38% trẻ sơ sinh 3. Luồng trào ngược bàng quang niệu quản có thể gây nhiễm khuẩn tiết niệu tái diễn mà hậu quả cuối cùng là sẹo thận và suy giảm chức năng thận. Nhiễm khuẩn tiết niệu càng nhiều lần thì càng làm tăng nguy cơ sẹo thận 4. Luồng trào ngược bàng quang niệu quản có thể tiên phát hoặc thứ phát. Các nguyên nhân thường gặp có thể do bất thường về phát triển bào thai làm cho đoạn niệu quản chạy dưới niêm mạc bàng quang ngắn hơn bình thường (luồng trào ngược tiên phát); hoặc do các nguyên nhân làm tăng áp lực trong bàng quang như van niệu đạo sau, hẹp niệu đạo, xơ chít cổ bàng quang, nhiễm khuẩn mạn tính, bàng quang thần kinh,… gây ra luồng trào ngược thứ phát. Ở trẻ em, đa số các trường hợp luồng trào ngược bàng quang niệu quản là tiên phát. Bệnh được Pozzi phát hiện lần đầu tiên ở người năm 1893 trên một bệnh nhân có trào ngược nước tiểu từ bàng quang vào phần tận cùng của niệu quản sau khi đã cắt thận 5. Năm 1898, Young là người đầu tiên đề xuất ra cơ chế chống trào ngược 5. Từ đó đến nay, những hiểu biết về bệnh lý này ngày càng được phát triển. Có 2 phương pháp điều trị luồng trào ngược bàng quang niệu quản là điều trị nội khoa bảo tồn và điều trị phẫu thuật. Từ trước tới nay đa số các tác giả đều thống nhất điều trị nội khoa trước tiên cho những trẻ có luồng trào ngược từ độ III trở xuống. Chỉ mổ khi trào ngược nặng (độ IV, độ V) hoặc nhiễm khuẩn tái diễn nhiều lần 5. Năm 1952, Hutch là người đầu tiên thực hiện thành công phẫu thuật điều trị trào ngược bàng quang- niệu quản 6. Từ sau năm 1952, một loạt các kỹ thuật mổ khác cũng đã được nghiên cứu và áp dụng như kỹ thuật Leadbetter – Politano (1958), kỹ thuật Pakin (1959), kỹ thuật Lich – Gregoire (1964) và kỹ thuật Cohen (1975) 7. Năm 1981, Matouschek lần đầu tiên mô tả kỹ thuật điều trị luồng trào ngược bàng quang niệu quản bằng tiêm thuốc Teflon qua soi bàng quang 8. Kỹ thuật này có những ưu điểm vượt trội như người bệnh hoàn toàn không có sẹo mổ, hầu như không đau sau can thiệp, thời gian hồi phục sau mổ ngắn, tránh được những biến chứng của phẫu thuật mổ mở như rò bàng quang, hoại tử đoạn cuối niệu quản, gập góc niệu quản, nhiễm trùng vết mổ 9,10. Ở Việt Nam từ năm 2007 đến nay, tại bệnh viện Nhi Trung Ương đã triển khai kỹ thuật tiêm Dextranomer/ Hyaluronic acid (DxHA) chống trào ngược qua soi bàng quang và có những kết quả ban đầu tích cực. Hiện nay đã có một số nghiên cứu về phương pháp tiêm DxHA chống trào ngược qua soi bàng quang, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào đánh giá đầy đủ về chỉ định tiêm DxHA chống trào ngược qua soi bàng quang cũng như đánh giá kết quả sau can thiệp. Xuất phát từ tình thực tiễn trên, chúng tôi tiến hành đề tài: "Đánh giá kết quả tiêm Dextranomer/ Hyaluronic acid điều trị luồng trào ngược bàng quang – niệu quản tiên phát ở trẻ em tại bệnh viện Nhi Trung Ương từ 2017 đến 2019" với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân có luồng trào ngược bàng quang – niệu quản tiên phát được tiêm Dextranomer/ Hyaluronic acid. 2. Đánh giá kết quả tiêm Dextranomer/ Hyaluronic acid điều trị luồng trào ngược bàng quang – niệu quản tiên phát ở trẻ em tại Bệnh Viện Nhi Trung Ương từ 2017 đến 2019.