ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ KHÔ MẮT TRÊN BỆNH NHÂN MẮC HỘI CHỨNG SJÖGREN NGUYÊN PHÁT

Abstract

Khô mắt là một bệnh đa yếu tố của bề mặt nhãn cầu, đặc trưng bởi sự mất ổn định của phim nước mắt, kèm theo các triệu chứng về mắt, trong đó mất ổn định của phim nước mắt, tăng áp lực thẩm thấu của phim nước mắt, viêm và tổn hại bề mặt nhãn cầu, bất thường về thần kinh cảm giác đóng vai trò là nguyên nhân1. Khô mắt rất thường gặp. Tỷ lệ khô mắt dao động từ 5% đến 50%. Tại Mỹ có khoảng 4,91 triệu người từ 50 tuổi trở lên bị khô mắt, trong số đó có 3,23 triệu người là nữ. Khô mắt có thể gặp ở mọi lứa tuổi, mọi thành phần xã hội nhưng đối tượng có nguy cơ cao là nhân viên văn phòng, người già, phụ nữ ở tuổi mãn kinh hoặc những người mắc các bệnh tự miễn2. Bệnh khô mắt ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống bởi các triệu chứng khó chịu tại mắt như: bỏng rát, cảm giác dị vật, đỏ mắt, rối loạn thị giác, nhạy cảm với ánh sáng…. Bệnh không được điều trị sẽ gây ra các rối loạn khác nhau của bề mặt nhãn cầu như: viêm giác mạc sợi, xơ mạch giác mạc sừng hóa kết giác mạc,… dẫn tới giảm thị lực trầm trọng3. Hội chứng Sjögren (Sjögren syndrome: SS) là một hội chứng gây ra do sự rối loạn miễn dịch, đặc trưng bởi 2 biểu hiện chính là khô mắt và khô miệng. Hội chứng Sjögren có thể là nguyên phát hoặc thứ phát khi mắc bệnh hệ thống khác như Lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp4… Mặc dù tỷ lệ mắc SS thấp, nhưng do bệnh nhân thường bị khô mắt, khô miệng nặng nên bệnh làm ảnh hưởng đáng kể đến khả năng lao động và chất lượng sống của người bệnh5. Tuy nhiên, các bác sỹ nhãn khoa cũng ít để ý đến hình thái bệnh này. Trong một khảo sát bác sỹ nhãn khoa điều trị khô mắt (2018), có 20% bác sỹ cho rằng chưa bao giờ chuyển bệnh nhân đi khám về SS và chỉ có khoảng 50% số bác sỹ được hỏi, cho rằng, đã chuyển 5% số bệnh nhân mình khám đi làm các khám nghiệm chẩn đoán SS. Vì vậy, các bác sỹ nhãn khoa cần chú ý hơn đến chẩn đoán và điều trị SS6. Bên cạnh các liệu pháp điều trị để giảm các triệu chứng toàn thân, việc chẩn đoán và điều trị khô mắt cũng là một trong những biện pháp để làm giảm triệu chứng khó chịu, cải thiện chất lượng sống cho người bệnh4. Ở nước ta, bệnh nhân SS thường được chẩn đoán và điều trị tại các bệnh viện đa khoa, có các chuyên khoa sâu về khớp học, miễn dịch học. Việc nghiên cứu về bệnh cảnh lâm sàng, điều trị khô mắt trên bệnh nhân SS chưa được chú ý nhiều. Để cải thiện chất lượng thị giác cho những bệnh nhân SS, chúng tôi thực hiện đề tài nghiên cứu: “Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị khô mắt trên bệnh nhân mắc hội chứng Sjögren nguyên phát” với 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân khô mắt trên hội chứng Sjögren nguyên phát. 2. Đánh giá kết quả điều trị khô mắt trên bệnh nhân mắc hội chứng Sjögren nguyên phát.