KIểU HìNH TĂNG BạCH CầU áI TOAN Và MộT Số YếU Tố NGUY CƠ GÂY ĐợT CấP BệNH PHổI TắC NGHẽN MạN TíNH TạI ĐƠN Vị QUảN Lý BệNH PHổI MạN TíNH BệNH VIệN BạCH MAI

Abstract

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT) là một bệnh lý hô hấp phổ biến, có thể phòng và điều trị được. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh mạn tính và tử vong. Theo WHO, năm 2016 trên thế giới có khoảng 251 triệu người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính mức độ vừa và nặng, năm 2015 ước tính có 3,17 triệu ca chết vì BPTNMT, chiếm 5% nguyên nhân tử vong trên thế giới. Trong năm 2002, BPTNMT là một trong 5 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Tổng số ca chết vì BPTNMT được dự đoán tăng hơn 30% trong 10 năm tới nếu như không có các hành động nhanh chóng làm giảm thiểu các yếu tố nguy cơ, đặc biệt là thuốc lá.1 Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ở người trên 40 tuổi là 4,2%.2 Đặc điểm và mức độ nặng của triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng và nguy cơ đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có sự khác biệt giữa các bệnh nhân khác nhau. Điều này một phần liên quan đến kiểu hình bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Kiểu hình là một thuộc tính đơn lẻ hoặc kết hợp các thuộc tính mô tả bệnh, sự khác biệt giữa các bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính mà liên quan đến kết quả có ý nghĩa lâm sàng (các triệu chứng, đợt cấp, đáp ứng với điều trị, tiến triển bệnh, hoặc tử vong). Để có chiến lược điều trị và quản lý đúng nhất cho từng bệnh nhân làm giảm triệu chứng, hạn chế số đợt cấp, nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân, cần nắm được và phân loại kiểu hình bệnh BPTNMT ở từng bệnh nhân. Hiện tại, đây là một vấn đề được quan tâm nhằm cá thể hóa điều trị bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Một số kiểu hình của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính: - Kiểu hình viêm phế quản mạn tính chiếm ưu thế - Kiều hình khí phế thũng chiếm ưu thế - Kiểu hình đợt cấp thường xuyên - Kiểu hình giãn phế quản - Kiểu hình chồng lấp giữa hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (ACO) Gần đây, một số nghiên cứu đã chỉ ra một kiểu hình khác của BPTNMT, đó là kiểu hình tăng bạch cầu ái toan. Kiểu hình tăng bạch cầu ái toan ở bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là kiểu hình có tình trạng viêm đường thở tăng bạch cầu ái toan trong đờm đồng thời tăng bạch cầu ái toan trong máu. Tình trạng tăng bạch cầu ái toan có thể gặp trong hội chứng chồng lấp giữa hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (ACO), tuy nhiên một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng có sự khác biệt giữa ACO và BPTNMT có tăng bạch cầu ái toan. Một số nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra sự khác biệt giữa đặc điểm lâm sàng, nguy cơ mắc đợt cấp BPTNMT và đáp ứng điều trị với corticoid ở bệnh nhân BPTNMT có kiểu hình tăng bạch cầu ái toan so với nhóm không có tăng bạch cầu ái toan. Tuy nhiên, ở Việt Nam vẫn còn ít nghiên cứu về vấn đề này. Vì những lý do đã trình bày như trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Kiểu hình tăng bạch cầu ái toan và một số yếu tố nguy cơ gây đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tại đơn vị quản lý bệnh phổi mạn tính – Bệnh viện Bạch Mai” với hai mục tiêu: 1. Nhận xét tỷ lệ và đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có tăng bạch cầu ái toan trong giai đoạn ổn định. 2. Xác định mối liên quan giữa tăng bạch cầu ái toan máu trong giai đoạn ổn định và nguy cơ đợt cấp ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.