ĐặC ĐIểM LÂM SàNG, HìNH ảNH HọC Và KếT QUả ĐIềU TRị TáI TƯớI MáU BằNG THUốC TIÊU SợI HUYếT TĩNH MạCH ở BệNH NHÂN NHồI MáU NãO CấP KHÔNG XáC ĐịNH CHíNH XáC THờI ĐIểM KHởI PHáT

Abstract

Đột quỵ não là một bệnh gây tử vong đứng hàng thứ ba sau tim mạch và ung thư, và là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế tại các nước phát triển.1,2 Theo tổ chức y tế thế giới (WHO), hiện có 15 triệu người mắc đột quỵ mỗi năm, có 6 triệu người tử vong và 30 triệu người tàn tật sau đột quỵ não, trong đó 80% là các trường hợp đột quỵ thiếu máu não cục bộ.3 Tiên lượng hồi phục các khiếm khuyết thần kinh của bệnh nhân đột quỵ thiếu máu não cục bộ phụ thuộc rất nhiều vào điều trị ban đầu.4,5,6 Với khẩu hiệu “thời gian là não”, việc điều trị thiếu máu não cục bộ hay nhồi máu mão (NMN) cấp tính là nhanh chóng tái thông mạch máu bị tắc do huyết khối, nhằm cứu nhu mô não vùng đang bị tổn thương.7 Hiện nay có hai phương pháp điều trị tái thông mạch máu não cấp, gồm sử dụng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch và lấy huyết khối đường động mạch bằng dụng cụ cơ học. Hiệu quả của phương pháp tiêu sợi huyết qua đường tĩnh mạch đã được khẳng định qua nghiên cứu NINDS (National Institute of Neurological Disorders and Stroke 1996) 8 và các nghiên cứu khác sau đó. ECASS III cho thấy lợi ích của TSH ở những bệnh nhân khởi phát triệu chứng được xác định rõ ràng trong khoảng thời gian từ 3 đến 4,5 giờ khởi phát đột quỵ. Tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch hiện nay là phương pháp điều trị y tế tiêu chuẩn cho đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính trong vòng 4,5 giờ sau khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng. Tuy nhiên, có khoảng 25% trường hợp đột quỵ có thời điểm khởi phát triệu chứng không được xác định chính xác, thường là do các triệu chứng đột quỵ được nhận biết khi bệnh nhân thức dậy sau khi ngủ. Những bệnh nhân như vậy thường không được điều trị bằng TSH tĩnh mạch, và chỉ một số trong số họ là ứng cử viên để lấy huyết khối cơ học.9,10,11 Nhóm bệnh nhân này có kết quả tồi tệ hơn khi ra viện và khả năng phục hồi chức năng.12,13 Một tỉ lệ đáng kể các trường hợp đột quỵ thức giấc có thể xảy ra ngay gần với thời điểm thức giấc, họ sẽ nằm trong khoảng thời gian được chấp thuận cho việc sử dụng thuốc TSH tĩnh mạch.14,15,16 Hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) ở bệnh nhân đột quỵ với thời gian khởi phát triệu chứng không được biết chính xác có tổn thương trên xung Diffusion (DWI) và chưa có tổn thương tương xứng trên xung FLAIR dự đoán về sự khởi phát triệu chứng trong vòng 4,5 giờ trước khi chụp. Như vậy những bệnh nhân này có thể được hưởng lợi từ điều trị tiêu sợi huyết tĩnh mạch. 17 Trên thế giới cũng đã có nghiên cứu WAKE UP cho thấy hiệu quả điều trị tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch trên bệnh nhân nhồi máu não cấp không xác định chính xác thời điểm khởi phát.18 Tuy nhiên ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào đánh giá hiệu quả điều trị tái tưới máu trên đối tượng bệnh nhân này vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu : “Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học và kết quả điều trị tái tưới máu bằng thuốc tiêu sợi huyết tĩnh mạch ở bệnh nhân nhồi máu não cấp không xác định chính xác thời điểm khởi phát” với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học ở bệnh nhân nhồi máu não cấp không xác định chính xác thời điểm khởi phát được điều trị thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch ở Bệnh viện Bạch Mai. 2. Nhận xét kết quả điều trị tái tưới máu bằng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch ở những bệnh nhân trên.