ĐÁNH GIÁ PHÂN LOẠI LI-RADS TRÊN CẮT LỚP VI TÍNH ĐA DÃY TRONG CHẨN ĐOÁN TỔN THƯƠNG KHU TRÚ Ở NHU MÔ GAN

Abstract

Tổn thương gan khu trú được định nghĩa là các tổn thương dạng đặc hoặc dạng nang khu trú ở một vùng của nhu mô gan1. Ngày nay với sự phát triển và phổ biến của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh, việc phát hiện các tổn thương gan khu trú ngày càng gia tăng. Theo một số nghiên cứu2, các tổn thương khu trú ở nhu mô gan được phát hiện tình cờ ở 33% các trường hợp thăm khám hình ảnh. Điều này cũng đặt ra thách thức đối với các bác sỹ trong chẩn đoán tổn thương lành tính hay ác tính, ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG) hay tổn thương ác tính khác, đặc biệt là những tổn thương gan khu trú trên các bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ của UTBMTBG như xơ gan, viêm gan virus B, virus C. Chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong sàng lọc, chẩn đoán các tổn thương gan khu trú cũng như theo dõi và đánh giá sau điều trị1. Trong đó, cắt lớp vi tính (CLVT) đa dãy là phương pháp rất có giá trị trong chẩn đoán các tổn thương gan khu trú. Tuy nhiên, các kĩ thuật chụp, thuật ngữ mô tả các tổn thương, các tiêu chuẩn chẩn đoán lại có sự khác nhau giữa các quốc gia, giữa các bác sỹ lâm sàng và bác sỹ chẩn đoán hình ảnh. Vì vậy, Hiệp hội chẩn đoán hình ảnh Hoa Kỳ đã nghiên cứu và xây dựng hệ thống dữ liệu và báo cáo kết quả chẩn đoán hình ảnh gan LI-RADS (The Liver Imaging Reporting and Data System), xuất bản lần đầu tiên năm 2011. Hệ thống phân loại này nhằm chuẩn hóa các thăm khám hình ảnh trong sàng lọc, chẩn đoán và đánh giá đáp ứng sau điều trị ở những bệnh nhân có nguy cơ cao bị UTBMTBG3. Đồng thời thống nhất các thuật ngữ mô tả tổn thương giữa các bác sỹ chẩn đoán hình ảnh, giữa bác sỹ giàu kinh nghiệm và ít kinh nghiệm, cũng như giữa bác sỹ chẩn đoán hình ảnh và bác sỹ lâm sàng. Hệ thống phân loại này liên tục được cập nhật bổ sung qua các năm 2013, 2014, 2017, 2018 và được đưa vào khuyến cáo trong hướng dẫn thực hành lâm sàng 2018 của Hiệp hội nghiên cứu bệnh lý gan Hoa Kỳ (AASLD)4 và mới đây được đưa vào trong Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị UTBMTBG của Bộ Y Tế Việt Nam ban hành ngày 17/7/2020. Việc áp dụng phân loại LI-RADS trong các thăm khám hình ảnh đánh giá tổn thương khu trú tại gan ngày càng được phổ biến rộng rãi trên thế giới. Nhiều tác giả đã có các nghiên cứu về giá trị của phân loại này, tuy nhiên hầu hết trong số đó là các phiên bản cũ5–7, các nghiên cứu trên phiên bản mới nhất năm 2018 chưa nhiều8. Ngoài ra, tại Việt Nam chưa có đề tài nào nghiên cứu về phân loại LI-RADS. Vì vậy, với mục đích góp phần nâng cao hiệu quả chẩn đoán, quản lý và điều trị tổn thương gan khu trú cho bệnh nhân có nguy cơ cao của UTBMTBG, chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Đánh giá phân loại LI-RADS trên cắt lớp vi tính đa dãy trong chẩn đoán tổn thương khu trú ở nhu mô gan” với hai mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm hình ảnh cắt lớp vi tính đa dãy của tổn thương ung thư biểu mô tế bào gan. 2. Đánh giá giá trị của phân loại LI-RADS trên cắt lớp vi tính đa dãy trong chẩn đoán một số tổn thương gan khu trú thường gặp.