MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN UNG THƯ ĐẠI TRỰC TRÀNG TRÊN BỆNH NHÂN TẠI HAI BỆNH VIỆN Ở HÀ NỘI NĂM 2018-2020

Abstract

Theo báo cáo của Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới, ung thư đại trực tràng (UTĐTT) là loại ung thư phổ biến thứ ba với 1,8 triệu trường hợp mới mắc (chiếm 10,6%) trong năm 2018. Ở nam giới, UTĐTT đứng thứ ba sau ung thư phổi và ung thư tiền liệt tuyến. Ở nữ giới, ung thư này đứng thứ hai sau ung thư vú [1]. Trong 15 năm tới, số ca mắc UTĐTT dự kiến sẽ tăng 60%, lên hơn 2,2 triệu. Trên toàn cầu, đây là một trong những bệnh lý ác tính có tỷ lệ mắc ngày càng tăng [2]. Nguyên nhân gây UTĐTT đến nay vẫn chưa được biết rõ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các yếu tố nguy cơ của UTĐTT là tuổi cao, yếu tố di truyền, tiền sử bị polyp u tuyến (adenoma) và bệnh lý viêm ruột. Ngoài ra, chế độ ăn uống, dinh dưỡng và hoạt động thể lực cũng đóng góp vai trò quan trọng trong sự phát sinh của UTĐTT. Chế độ ăn nhiều thịt đỏ, mỡ động vật, đồ uống có cồn, hút thuốc lá, thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ ung thư. Ngược lại, chế độ ăn nhiều chất xơ, các sản phẩm từ sữa và bổ xung canxi, hoạt động thể chất và kiểm soát cân nặng được chứng minh là có thể làm giảm nguy cơ UTĐTT [3-8]. Năm 1994, Helicobacter pylori (H. pylori) đã được Tổ chức Y tế Thế giới công nhận là yếu tố nguy cơ của ung thư dạ dày [9]. Ở nước ta, tỷ lệ lưu hành H. pylori trong cộng đồng dao động từ 74,6-75,2% [10, 11]. Một nghiên cứu gần đây thực hiện tại New Zealand trên 100 bệnh nhân được nội soi đại tràng, đã phát hiện ADN của H. pylori trên mẫu bệnh phẩm tại đại tràng [12]. Nghiên cứu bệnh chứng khác ở Mỹ ghi nhận 40% bệnh nhân đối chứng và 41% bệnh nhân UTĐTT ở Hoa Kỳ bị nhiễm H. pylori và nguy cơ UTĐTT do vi khuẩn này tăng có ý nghĩa thống kê ở nhóm người Mỹ gốc châu Phi (OR=1,11, 95%CI: 1,01-1,22, p < 0,01) [13]. Một số phân tích tổng quan khác cũng đã ghi nhận H. pylori có thể đóng vai trò như một yếu tố liên quan đến UTĐTT như các nghiên cứu ở Đức, Hàn Quốc và Trung Quốc [14-16]. Cho tới nay, ở nước ta chưa có nghiên cứu nào công bố về mối liên quan giữa tình trạng nhiễm vi khuẩn H. pylori và nguy cơ UTĐTT. Chính vì lý do trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Một số yếu tố liên quan đến ung thư đại trực tràng trên bệnh nhân tại hai bệnh viện ở Hà Nội năm 2018-2020” với hai mục tiêu sau: 1. Mô tả tình trạng nhiễm vi khuẩn H. pylori ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng điều trị tại hai bệnh viện ở Hà Nội năm 2018-2020. 2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến ung thư đại trực tràng ở quần thể bệnh nhân trên.