ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH CẮT LỚP VI TÍNH VÀ CHỤP MẠCH SỐ HÓA XÓA NỀN CỦA DỊ DẠNG ĐỘNG TĨNH MẠCH NÃO VỠ

Abstract

Dị dạng động tĩnh mạch não (arteriovenus malformations - AVM) là bất thường bẩm sinh mạch máu trong não, hình thành do sự phát triển bất thường của hệ thống mạch não, trong đó động mạch và tĩnh mạch não thông thương trực tiếp không qua hệ thống mao mạch [1]. Đây là thể thường gặp nhất của nhóm dị dạng mạch não, bên cạnh các thể giãn tĩnh mạch (capillary talangectasia), dị dạng mạch thể hang (cavernous malformation) và dị dạng tĩnh mạch. Trên lâm sàng, dị dạng động tĩnh mạch não tùy thuộc vào tuổi bệnh nhân, kích thước, vị trí AVM mà có thể biểu hiện xuất huyết não, động kinh, các khiếm khuyết thần kinh khu trú, đau đầu hoặc phát hiện một cách tình cờ. Dị dạng động tĩnh mạch có xu hướng tiến triển dẫn đến các biến chứng và biến chứng nguy hiểm nhất là chảy máu não do vỡ các dị dạng động tĩnh mạch. Vỡ khối dị dạng động tĩnh mạch não gây xuất huyết não, chiếm 2 - 4% các xuất huyết não nói chung, tỷ lệ tử vong 5 – 10% và khoảng 30 - 50% bệnh nhân để lại các khiếm khuyết thần kinh lâu dài [2]. Chảy máu nhu mô não có biểu hiện rối loạn ý thức từ lú lẫn đến hôn mê kèm theo các triệu chứng khiếm khuyết thần kinh do tổn thương vùng chức năng. Các hình thái khác bao gồm chảy máu não thất kèm hoặc không kèm với chảy máu nhu mô, chảy máu dưới nhện do vỡ túi phình trên một động mạch nuôi [3]. Cắt lớp vi tính sọ não không tiêm thuốc cản quang giúp cho chẩn đoán xuất huyết não, để tìm nguyên nhân vỡ AVM, cần phải chụp cắt lớp vi tính mạch não 64 dãy (MSCT) cần được tiến hành. Chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) cần thiết trong một số trường hợp để củng cố chẩn đoán và lên kế hoạch điều trị can thiệp nội mạch. Các thăm dò chẩn đoán hình ảnh là xét nghiệm quan trọng nhất không những để chẩn đoán xác định mà còn để phân độ theo các thang điểm nhằm tiên lượng kết quả điều trị AVM. Can thiệp nội mạch hoặc phẫu thuật trong giai đoạn cấp có thể cải thiện rõ rệt kết cục lâm sàng [4]. Vì vậy, đánh giá các dấu hiệu lâm sàng và hình ảnh học có vài trò then chốt trong tiên lượng bệnh và lựa chọn phương án điều trị. Việc đánh giá kịp thời và đúng đắn các triệu chứng lâm sàng chảy máu não do vỡ dị dạng động tĩnh mạch và chỉ định thực hiện chẩn đoán hình ảnh giúp các bác sĩ lâm sàng, các nhà can thiệp và phẫu thuật viên có thái độ tiếp cận, điều trị hiệu quả. Trên thế giới và tại Việt Nam, đã có nhiều nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng và hình ảnh của dị dạng động tĩnh mạch não vỡ, tuy nhiên còn ít đề tài nghiên cứu về mối tương quan giữa đặc điểm lâm sàng và hình ảnh cắt lớp vi tính và chụp mạch số hóa xóa nền của dị dạng động tĩnh mạch não vỡ. Xuất phát từ cơ sở trên, chúng tôi tiến hành đề tài: “Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh cắt lớp vi tính và chụp mạch số hóa xóa nền của dị dạng động tĩnh mạch não vỡ” với hai mục tiêu như sau: 1. Mô tả triệu chứng lâm sàng, hình ảnh cắt lớp vi tính và chụp mạch số hóa xóa nền của dị dạng động tĩnh mạch não vỡ. 2. Phân tích mối tương quan giữa triệu chứng lâm sàng, hình ảnh cắt lớp vi tính và chụp mạch số hóa xóa nền của dị dạng động tĩnh mạch não vỡ.